26/04/2024 21:46Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Song thất lục bát; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 23/10/2005 23:47
Đạo vợ chồng tình sâu nghĩa ái,
Lại chẳng nên mặt tái, mày tăm,
Chuyện đâu bỏ đấy cho êm
Đừng đem bên ấy về gièm bên ta.
125. Sách có chữ "nhập gia vấn huý[1]",
Khi nói năng phải kỹ kiêng khem,
Dịu dàng tiếng thuận lời mềm,
Cứ lời chồng dạy mới yên cửa nhà.
Chớ nên cậy mình ta tài sắc,
130. Chồng nói ra nhiếc móc chê khen.
Nói càn như ở bậc trên,
Thường khi động đến tổ tiên quá lời.
Cơn giận đến, sự đời ngang ngửa,
Dở dói ra nát cửa tan nhà,
135. Chữ "tuỳ[2]" là phận đàn bà,
Nhu mì để dạ, chua ngoa gác ngoài.
Dù lỗi phận gặp người tửu sắc[3]
Hay gặp người cờ bạc lưu liên[4],
Nhỏ to tiếng dịu lời êm
140. Dần dà uốn mãi may mềm được chăng!
Phải chồng ngược, cắn răng chịu khổ,
Chớ nghiêng đầu, ngảnh cổ thiệt thân,
Duyên may gặp được văn nhân[5],
Thuộc câu "tương kính như tân[6]" làm lòng.
145. Nghiệp đèn sách khuyên chồng sập sã,
Tiếng kê minh[7] gióng giả đêm ngày,
Khuyên chồng nhớ đến đạo thầy,
Vật dâng lớn nhỏ gọi nay lễ thường.
[1] Vào nhà nào phải hỏi tên huý nhà ấy.
[2] Theo, do chữ “phu xướng phụ tuỳ”.
[3] Trỏ người ham mê rượu trà, trai gái.
[4] Say đắm liên miên.
[5] Người có văn học, nho nhã, khác hẳn bọn vũ phu.
[6] Kính nhau như khách.
[7] Gà gáy. Do câu “kê ký minh hỹ, kiều ký doanh hỹ”: gà đã gáy rồi, triều đình đã đông người rồi, đó là lời của một bà hiền phi khuyên nhà vua nên ra coi chầu cho sớm để các quan khỏi mong đợi. Sau người ta mượn chữ "kê minh" để nói về vợ khuyên chồng.