21/04/2024 04:44Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 13/12/2014 02:53
Nguyên tác
東藩駐皂蓋，
北渚凌青荷。
海右此亭古，
濟南名士多。
雲山已發興，
玉佩仍當歌。
修竹不受暑，
交流空湧波。
蘊真愜所遇，
落日將如何？
貴賤俱物役，
從公難重過。
Phiên âm
Đông phiên[1] trú tạo cái,
Bắc trử[2] lăng thanh hà.
Hải hữu thử đình cổ,
Tế Nam[3] danh sĩ đa.
Vân sơn dĩ phát hứng,
Ngọc bội nhưng đương ca.
Tu trúc bất thụ thử,
Giao lưu không thông ba.
Uẩn chân thiếp sở ngộ,
Lạc nhật tương như hà?
Quý tiện[4] câu vật dịch,
Tòng công nan trùng qua.Dịch nghĩa
Xe lọng màu đen của quan Đông phiên dừng lại,
Sen đang xanh tốt ở Bắc trử.
Biển ở phía đông ngôi đình cổ,
Người danh tiếng ở đất Tế Nam nhiều.
Trước cảnh mây núi thấy có hứng thú,
Ca kỹ đeo châu báu đang liên tiếp ca hát.
Trúc dài không chịu nổi khí nóng (nên xơ xác),
Hai sông hợp lưu chảy bình thường.
May mắn được vui chơi thoả thích,
Mặt trời lặn không biết sẽ ra sao?
Ở đây đều phân biệt sang hèn,
Khó mà theo ông đến lần nữa.Bản dịch của Nguyễn Minh
Xe lọng đen Đông phiên đã vào,
Đám sen xanh Bắc trử lao xao.
Biển đang ở phía đông đình cổ,
Đất Tế Nam danh sĩ vốn nhiều.
Mây núi hữu tình hứng thú thay,
Ca nương rạng ngọc hát mê say.
Trúc dài héo hắt trong hơi nóng,
Hai hợp lưu dòng lơ lửng xuôi.
May mắn hài lòng với cuộc chơi,
Mặt trời lặn xuống biết sao đây?
Thật nơi phân biệt sang hèn rõ,
Sau khó theo ông đến chốn này.
Lời tự: “Bình Ba nhân kiển xử sĩ đẳng tại toà” 平邑人蹇處士等在座 (Các xử sĩ khó tính của đất Bình Ba đều có mặt trong tiệc).
Đỗ Phủ viết bài này khoảng năm 745, lúc đó ông đã ngoài 30 tuổi, gia thế khá giả nên ông đang rong chơi vùng Tề, Lỗ lần thứ hai... Lý Bắc Hải tên thật là Lý Ung (678-747), quê Dương Châu, nay trong tỉnh Giang Tô, tác giả gọi ông như thế vì ông đang làm thái thú Bắc Hải (nay là thành phố Thanh Châu, tỉnh Sơn Đông). Ông cùng Lý Ung, qua thi ca đã quen biết nhau ở Trường An. Nay tới chơi đất Tề, ông được Ung mời đi chung xe tới Lịch Hạ đình dự tiệc. Lịch Hạ đình ở trong thành phố Tế Nam. Bình Ba là đất nay thuộc thành phố Tế Nam.
[1] Là quan phiên trấn phía đông, tức thái thú Bắc Hải, hay Lý Ung.
[2] Bãi sông trên có Lịch Hạ đình.
[3] Tên thành phố, nay trong tỉnh Sơn Đông.
[4] Lý Bắc Hải làm thái thú, hơn tác giả 34 tuổi là quý, tác giả nhỏ tuổi hơn lại đang là thư sinh tay trắng nên là tiện.