18/04/2024 16:24Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hảo liễu vào 28/12/2014 22:17
Nguyên tác
半簾畫永獨成吟，
興已多辰感已深。
閒靜算來難強得，
紛華到底易相侵。
猶多仰事俯育責，
況復先憂後樂心。
春去春來何太急，
百花依舊滿園林。
Phiên âm
Bán liêm hoạ vĩnh độc thành ngâm,
Hứng dĩ đa thần cảm dĩ thâm.
Nhàn tĩnh toán lai nan cưỡng đắc,
Phân hoa đáo để dị tương xâm.
Do đa ngưỡng sự phủ dục trách[1],
Huống phục tiên ưu hậu lạc tâm[2].
Xuân khứ xuân lai hà thái cấp,
Bách hoa y cựu mãn viên lâm.Dịch nghĩa
Bên bức rèm có hình vẽ, ta ngồi lâu một mình ngâm thơ,
Hứng lên cao mà càng lúc cảm xúc cũng dâng cao.
Đừng cố gắng mà tính chuyện thanh tĩnh,
Vẻ bối rối và nét rực rỡ nhiều khi xâm chiếm nhau.
Còn có trách nhiệm về việc cúi đầu và ngửng mặt,
Huống hồ còn lòng lo trước vui sau.
Xuân đến xuân đi sao quá gấp?
Trong vườn, trong rừng, trăm hoa vẫn như cũ.Bản dịch của Nguyễn Văn Đề
Bên bức rèm hoa thi hứng cao,
Càng ngâm, tình cảm lại tuôn trào.
Đôi khi sáng tối dễ hoà hợp,
Lắm lúc thanh nhàn khó cưỡng cầu!
Trên đầu phủ ngưỡng còn canh cánh,
Trong dạ lạc ưu vẫn dạt dào.
Xuân đến, xuân đi sao vội vã?
Muôn kiếp hoa xuân chẳng đổi màu!
[1] Thành ngữ Trung Quốc: “Phủ ngưỡng bất quý thiên địa” 仰俯不愧天地 nghĩa là người tạo nên sự nghiệp, sống theo luân lý, đạo đức, thì ngẩng lên không thẹn với trời, cúi xuống không xấu hổ với đất.
[2] Phạm Trọng Yêm 范仲淹 (989-1052) đời Tống nói lý tưởng của kẻ sĩ là “Tiên thiên hạ chi ưu như ưu, hậu thiên hạ chi lạc nhi lạc” 先天下之憂而憂，後天下之樂而樂 (Phải lo trước dân nhưng hưởng thụ sau dân). Câu này trở thành thành ngữ và người ta rút gọn thành ra “tiên ưu hậu lạc”.