16/04/2024 18:57Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi tôn tiền tử vào 01/09/2018 15:57
Nguyên tác
元巳清明假未開，
小園幽徑獨徘徊。
春寒不定斑斑雨，
宿醉難禁灩灩杯。
無可奈何花落去，
似曾相識燕歸來。
游梁賦客多風味，
莫惜青錢萬選才。
Phiên âm
Nguyên tỵ[1] thanh minh giả vị khai,
Tiểu viên U kính độc bồi hồi.
Xuân hàn bất định ban ban vũ,
Túc tuý nan câm diễm diễm bôi.
Vô khả nại hà hoa lạc khứ,
Tự tằng tương thức yến quy lai.
Du Lương phú khách[2] đa phong vị,
Mạc tích thanh tiền vạn tuyển[3] tài.Dịch nghĩa
Thanh minh nguyên tỵ chưa đến kỳ nghỉ phép
Vườn nhỏ lối mòn riêng mình cứ bâng khuâng
Rét xuân bất chợt, mưa để dấu lại
Bữa say tối khó từ rượu chuốc chén tràn
Không thể làm sao được hoa cứ rụng
Tựa như từng quen biết én bay về
Chơi ở vườn Lương khách thơ nhiều hứng
Không tiếc vạn đồng tiền thau để kén lấy nhân tàiBản dịch của Lê Xuân Khải
Thanh minh nguyên tỵ phép xa kỳ
Vườn nhỏ lối mòn lững thững đi
Bất chợt rét xuân mưa để dấu
Khó từ say tối chuốc tràn ly
Chẳng thể làm sao hoa rụng hết
Như từng quen biết én bay về
Khách thơ Lương Uyển nhiều màu sắc
Muốn tuyển tiền thau chẳng tiếc gì
Bài này tuyển từ Tống thi kỷ sự quyển 7. Án Thù văn chương nổi tiếng trong thiên hạ, một thời danh sĩ hay về với ông. Trương tự thừa là Trương Tiên, Vương hiệu khám là Vương Kỳ. Theo Phục Trai mạn lục ghi chép, Án Thù nhân xem tập thơ Đại Minh tự của Vương Kỳ, rất khen, mời ông đến cùng ăn cơm. Ăn xong cùng đi dạo bên ao. Bấy giờ là cuối xuân, thấy hoa rụng, Án Thù có một câu cũ “Vô khả nại hà hoa lạc khứ” đề trên vách, lâu rồi mà không đối được, Vương Kỳ trông thấy nên đối rằng “Tự tằng tương thức yến quy lai” vậy nên Án Thù có thể làm tiếp phần sau của bài từ Hoán khê sa. Hai câu này hoàn chỉnh ở chỗ, hoa tàn lại có én đến, nói lên quy luật tàn tạ và sinh sôi của nhân sự.
[1] Ngày tỵ đầu tiên trong tháng ba nông lịch, gọi là thượng tỵ (nguyên cũng như thượng). Sau này chuyên để chỉ ngày mồng ba tháng ba.
[2] Lương Hiếu Vương nhà Hán thích thú vui của thượng uyển và cung thất, ông xây Đông uyển, vuông hơn ba trăm dặm, thu hút hào kiệt (xem Sử ký, Lương Hiếu Vương thế gia). Ở đây dùng để chỉ Trương Tiên và Vương Kỳ.
[3] Trương Trạc đời Đường thông minh từ nhỏ, văn từ rất hay, người bấy giờ cho là “văn từ của Trạc như tiền đồng thau, muôn lần chọn muôn lần đúng”. Đây cũng dùng để chỉ Trương, Vương hai người.