14/10/2024 01:13Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 03/07/2016 07:29
Nguyên tác
譜列金蘭五六人，
知君學行必先鳴。
禹門未作成龍鯉，
喬木新遷出谷鶯。
教育英才君子樂，
慇懃麗澤故人情。
忠勤兩字君須記，
鵬翼高冲看此行。
Phiên âm
Phổ liệt kim lan ngũ lục nhân,
Tri quân học hạnh tất tiên minh.
Vũ môn[1] vị tác thành long lý,
Kiều mộc tân thiên xuất cốc[2] oanh.
Giáo dục anh tài quân tử lạc,
Ân cần lệ trạch cố nhân tình.
Trung cần lưỡng tự quân tu ký,
Bằng dực cao xung khán thử hành.Dịch nghĩa
Trong số bạn bè thân thiết năm sáu người
Biết bác là người tài đức ắt thế nào cũng đỗ trước
Tuy cửa Vũ cá chép chưa hoá thành rồng
Nhưng cây cao con oanh ra khỏi hang vừa tới đậu
Dạy dỗ anh tài là niềm vui của người quân tử
Ân cần nơi đầm ao là tình cảm người cố cựu
Hai chữ "trung, cần" xin bác nhớ lấy
Xem chuyến đi này cánh bằng sẽ vút caoBản dịch của Nguyễn Văn Huyền
Bạn bè thân thiết dăm người,
Đức tài, biết bác sớm ngời khoa danh.
Cá rồng cửa Vũ chưa thành,
Cây cao vừa mới con oanh đậu rồi.
Vui ai, rèn luyện anh tài,
Ân cần quê kiểng, tình người cố nhân.
Nhớ cho hai chữ Trung, Cần,
Chim bằng tung cánh phong vân chuyến này.
Phạm công ở đầu đề bài thơ chỉ Phạm Thận Duật, lúc này ông được triều đình nhà Nguyễn cử đi nhậm chức Giáo thụ phủ Đoan Hùng.
[1] Cửa Vũ. Theo tích cá chép vượt cửa Vũ hoá rồng, chỉ việc đỗ đạt cao. Đây ý nói chưa chiếm bảng rồng, đỗ Tiến sĩ.
[2] Xuất xứ từ thiên Phạt mộc trong Kinh Thi do Khổng Tử soạn: "Xuất ư u cốc, thiên vu kiều mộc" (Ra khỏi hang tối chuyển tới cây to) nói về sự di chuyển tốt đẹp. Đây nói việc Phạm Thận Duật được bổ quan.