25/04/2024 14:38Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi hảo liễu vào 31/12/2014 11:37
Nguyên tác
爭放山頭幾腊梅，
春風信息上詩臺。
寒雲正起江南望，
喜雁偏徒薊北來。
得意知君多傑句，
消閒笑我剩香杯。
霓裳伴侶原無補，
亦效催徽作賦才。
Phiên âm
Tranh phóng sơn đầu kỷ lạp mai,
Xuân phong tín tức thướng thi đài.
Hàn vân chính khởi Giang Nam vọng,
Hỷ nhạn thiền đồ Kế Bắc[1] lai.
Đắc ý tri quân đa kiệt cú,
Tiêu nhàn tiếu ngã thặng hương bôi.
Nghê thường bạn lữ nguyên vô bổ,
Diệc hiệu Thôi Huy[2] tác phú tài.Dịch nghĩa
Mai mùa đông đua nhau nở bên sườn núi
Gió đưa hơi xuân tới, bước lên lầu làm thơ
Mây xa nổi lên khiến ta hướng nhìn về Giang nam
Bóng nhạn bay về từ miền Kế bắc
Vui mừng biết ông làm thơ hay có nhiều câu tuyệt tác
Nực cười ta nhàn rỗi chỉ biết nâng chén rượu thơm
Áo mão xun xoe cũng chẳng có ích chi
Noi gương Thôi Huy học làm phú cho hayBản dịch của Nguyễn Hữu Vinh
Đầu núi mai đông rộn nở chờ
Gió xuân thoang thoảng dậy hồn thơ
Ngàn mây trôi hướng Giang Nam ngóng
Bóng nhạn bay từ Kế Bắc qua
Mừng biết ông tài nhiều tuyệt tác
Nực cười ta rỗi chỉ say sưa
Xun xoe áo mão thêm vô ích
Học phú Thôi Huy học được chưa
Lời tự: “Án sát Quảng Bình” 按察廣平 (Thơ làm trong thời kỳ làm án sát Quảng Bình).
Quý Hợi tức năm 1923.
[1] Chỉ chuyện nhớ bạn, sự đợi chờ nhớ nhung vì xa cách hai nơi... Trung Quốc vào thời Lục triều dân gian lưu truyền thể thơ nhạc phủ. Vì thời đó chiến tranh liên miên nên nhạc phủ có nhiều bài miêu tả phong cảnh vùng Yên, Kế Bắc, Liêu Tây và nỗi nhọc nhằn của binh lính cũng như sự buồn đau, thương nhớ người chồng đi lính phương xa của người chinh phụ. Dữu Tín (513-581) 庾信, Giang Tổng (519-594) 江總 và Từ Lăng (507-583) 徐陵 là những nhà thơ lưu lạc nổi tiếng vào thời này. Bài Xuất tự Kế Bắc môn hành 出自薊北門行 của Từ Lăng có câu: “Kế bắc liêu trường vọng, Hoàng hôn tâm độc sầu” 薊北聊長望，黃昏心獨愁 (Nói đến và nhớ về Kế Bắc, Một mình tối lại đọng mối sầu). Bài Yên ca hành 燕歌行 của Dữu Tín có câu: “Hàn nhạn ung ung độ Liêu thuỷ, Tang diệp phân phân lạc Kế Môn” 寒雁邕邕渡遼水，桑葉紛紛落薊門 (Nhạn bay vần vũ nơi vùng mây nước Liêu Tây, Lá dâu tằm rơi lả tả nơi đất Kế Bắc). Bài Khuê oán thiên 閨怨篇 của Giang Tổng có câu: “Liêu Tây thuỷ đống xuân ưng thiểu, Kế Bắc hồng lai lộ kỷ thiên” 遼西水凍春應少，薊北鴻來路幾千 (Trời chưa tới mùa xuân, nước non vùng Liêu tây còn băng giá, Nhạn bay từ Kế Bắc về xa ngút ngàn trùng).
[2] Chỉ tài thi phú. Truyện Thôi Huy ca tự 崔徽歌序 của Nguyên Chẩn 元稹 đời Đường viết về chuyện tình của ca nữ Thôi Huy với Bùi Kính Trung.