27/04/2024 06:52Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 17/10/2018 15:44
Nguyên tác
珪璋譽播斗南天，
一遇緣諧魚水緣。
捧出重輪升海上，
光開入座映雲邊。
阿衡復政遑居寵，
鄉社歸閒樂度年。
出處行藏關世運，
高擎國拄望勳賢。
Phiên âm
Khuê chương dự bá Đẩu Nam thiên,
Nhất ngộ duyên hài ngư thuỷ duyên.
Bổng xuất trọng luân thăng hải thượng,
Quang khai nhập toạ ánh vân biên.
A hành[1] phục chính hoàng cư sủng,
Hương xã[2] quy nhàn lạc độ niên.
Xuất xử hành tàng quan thế vận,
Cao kình quốc trụ vọng huân hiền.Dịch nghĩa
Văn chương tài đức của ông như sao Bắc Đẩu trời Nam,
Duyên gặp đấng minh quân, tựa như cá gặp nước.
Chí lớn bưng mặt trời mọc lên từ biển cả,
Rạng rỡ vào toà, sáng bừng cả trời mây.
Ngôi cao tể tướng phò tá triều đình, nhàn nhã hưởng ân sủng,
Nay nhàn nhã vui vẻ nghỉ ngơi suốt năm nơi thôn dã.
Việc làm quan hay về nghỉ của ông đều liên quan đến vận mệnh của thời cuộc,
Ông là cột trụ của quốc gia, mọi người ngưỡng mộ công lao bậc huân thần.Bản dịch của (Không rõ)
Khuê chương danh giá khắp Nam thiên,
Gặp gỡ lòng ưa cá nước duyên.
Vâng bổng hai vầng trên mặt biển,
Rạng ngời tám cõi chiếu mây xuyên.
Tể tướng vững ngôi triều đình trọng,
Quy nhàn hương xã sướng vô biên.
Xuất xử hành tàng thời xoay vận.
Trụ nước cao trông bậc huân hiền.
Nguyễn Công Thái (còn đọc là Nguyễn Công Thể, 1684-1758), người làng Kim Lũ, huyện Thanh Trì, nay thuộc quận Hà Đông, Hà Nội, đỗ tiến sĩ năm 1715 đời vua Lê Dụ Tông. Vì có công phò tá Ân Vương (Trịnh Doanh) nên ông được phong công thần, làm quan đến Thượng thư tước Kiều quận công, trải qua bốn đời vua Lê Dụ Tông, Thuần Tông, Ý Tông, Hiển Tông. Ông từng đảm đương các chức tước Tế tửu Quốc Tử Giám, Tả thị lang bộ Công, Hữu thị lang bộ Hình, Tả thị lang bộ Lại, Tham tụng, Thiếu bảo, quốc lão, Thượng thư bộ Lại, hàm Thái tử thái phó, rồi ra địa phương trấn giữ Thanh Hoa, Sơn Nam, tiến phong Thiếu bảo. Ông có nhiều công với đất nước mà đáng chú ý là: năm Bảo Thái thứ 9 (1728), ông cùng Nguyễn Huy Nhuận lên vùng biên giới Tụ Long tổng Phương Độ, châu Vị Xuyên, phủ Yên Bình, trấn Tuyên Quang, tra xét thực địa, tranh biện lý lẽ để đòi lại được đất đai đã mất cho nhà Thanh, xác định vị trí sông Đồ Chú nằm xa về phía bắc vùng đất Tụ Long, lấy được một vùng lãnh thổ phên dậu rộng lớn trải 120 dặm, cùng hội với quan nhà Thanh (đương thời vua Ung Chính) dựng bia định biên giới ở hai bờ sông Đồ Chú.
[1] Quan tể tướng trong triều. Cũng chỉ Y Doãn 伊尹 (1649-1549), tể tướng phò tá Thành Thang 成湯 lập ra nhà Thương, sau lại phụ chính giúp ấu chúa Thái Giáp 太甲. Thái Giáp bất hiền, Y Doãn phế truất đưa xuống Đồng cung ba năm để hối lỗi. Sau Thái Giáp hối lỗi, sửa đổi, tu rèn, Y Doãn lại đưa lên ngôi, trao lại chính quyền.
[2] Tức xã Hương Sơn, xã Hương Hoả do Bạch Cư Dị 白居易 và nhà sư chùa Hương Sơn là Như Mãn 如滿 thiết lập sau khi ông về để hưu nhàn, đàm đạo.