19/04/2024 16:07Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Nước: Pháp
Đăng bởi hongha83 vào 31/08/2008 19:00
Nguyên tác
Jamais auprès des fous ne te mets à portée:
Je ne te puis donner un plus sage conseil.
Il n’est enseignement pareil
A celui-là de fuir une tête éventée.
On en voit souvent dans les cours:
Le prince y prend plaisir; car ils donnent toujours
Quelque trait aux fripons, aux sots, aux ridicules
Un fol allait criant par tous les carrefours
Qu’il vendait la sagesse, et les mortels crédules
De courir à l’achat; chacun fut diligent.
On essuyait force grimaces;
Puis on avait pour son argent
Avec un bon soufflet, un fil long de deux brasses.
La plupart s’en fâchaient; mais que leur servait-il?
C’étaient les plus moqués; le mieux était de rire,
Ou de s’en aller, sans rien dire,
Avec son soufflet et son fil.
De chercher du sens à la chose,
On se fût fait siffler ainsi qu’un ignorant.
La raison est-elle garant
De ce que fait un fou? Le hasard est la cause
De tout ce qui se passe en un cerveau blessé.
Du fil et du soufflet pourtant embarrassé,
Un des dupes un jour alla trouver un sage,
Qui, sans hésiter davantage,
Lui dit :«Ce sont ici hiéroglyphes tout purs.
Les gens bien conseillés, et qui voudront bien faire,
Entre eux et les gens fous mettront pour l’ordinaire
La longueur de ce fil; sinon je les tiens sûrs
De quelque semblable caresse.
Vous n’êtes point trompé: ce fou vend la sagesse.»Bản dịch của Lê Trọng Bổng
Chớ bao giờ đứng trong tầm với của người điên
Không thể có lời khuyên nào khôn ngoan hơn thế
Hễ thấy ai có gió cuộn trong đầu
Tốt nhất là hãy chạy trốn cho mau
Người điên thì thường triều đình nào cũng có
Hoàng tử lấy thế làm thích thú
Bởi người điên bao giờ cũng sẵn sàng
Chế giễu kẻ bất lương, bọn ngu, lũ người nhăng nhố...
Mọi ngã ba đường một gã điên rao bán trí khôn
Thiên hạ cả tin xô nhau chạy tới
Xúm đỏ xúm đen
Gã điên nhăn mày nhăn mặt
Ai trả tiền là nhận được ngay
Một cái tát rất đau và một doạn chỉ dài hai sải
Phần đông tức điên, tím cả mặt mày
Nhưng cái này dùng vào việc chi đây?
Họ là người bị giễu nhiều nhất hội
Tốt hơn cả là cười và bỏ đi không nói
Sau khi nhận cái tát tai và đoạn chỉ dài dài
Nếu cố tìm ra ý nghĩa của chuyện này
E sẽ bị suỵt ầm lên cho là mình dốt đặc
Liệu việc người điên làm liệu có đáng tin?
Óc bị rồi thì mọi cái đều do ngẫu nhiên...
Nhưng một trong số những người bị lừa kia thắc mắc
Về đoạn dây dài hai sải và cái tát nên thân
Bèn tìm đến một nhà hiền triết
Không chần chừ lâu, nhà hiền triết trả lời:
“Đây là lối nói tượng hình thôi
Nhưng ai khôn ngoan và muốn làm nên việc tốt
Thường đặt giữa họ và lũ người điên
Một khoảng cách bằng đoạn chỉ nói trên
Nếu không thì cầm chắc có ngày ăn “hôn má”
Anh không hề bị lừa: đúng gã điên bán trí khôn.”