15/05/2024 11:45Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 23/03/2024 23:06
Nguyên tác
四望樓檯轉夢中，
水軍湖上荻蘆風。
城頭秋雨雞更坐，
回首繁花一夢宮。
Phiên âm
Tứ vọng lâu đài chuyển mộng trung,
Thuỷ Quân[1] hồ thượng địch lô phong.
Thành đầu thu vũ kê canh toạ[2],
Hồi thủ phồn hoa nhất mộng cung.Dịch nghĩa
Nhìn bốn phía, lâu đài đã chuyển vào trong giấc mộng,
Trên hồ Thuỷ Quân gió thổi đám lau sậy.
Mưa thu rơi trên thành, gà gáy cầm canh trên chòi,
Quay đầu nhìn đất phồn hoa, chỉ thấy một giấc mộng trong cung cấm.Bản dịch của Đỗ Thị Hảo
Lâu đài bốn phía vào mơ,
Thuỷ Quân gợn sóng gió lùa sậy lau.
Mưa thu gà gáy thành sầu,
Phồn hoa giấc mộng quay đầu bâng khuâng.
Tiêu đề có bản chép là Thành đông dạ khởi ngẫu hứng (Đêm thức giấc ở phía đông thành ngẫu hứng).
[1] Tương truyền trên hồ Gươm vào thời Trần, do việc Trần Hưng Đạo khi chuẩn bị chống quân xâm lược Nguyên - Mông, từng cho đóng thuyền chiến và luyện tập thuỷ quân trên hồ này. Hồ lúc ấy to rộng hơn nhiều và trên bản đồ vẽ thời Hồng Đức (1490) còn thấy thông với sông Hồng. Hồ Thuỷ Quân được Vũ Tông Phan nhắc đến trong bài thơ này chỉ là phần hồ phía nam, mà chúa Trịnh sau khi cho đắp con đường từ cửa phủ chúa ra bến Tây Long (khoảng từ đầu phố Quang Trung - Hàng Khay - Tràng Tiền - Nhà hát Lớn), chia đôi hồ Hoàn Kiếm, đặt tên là Hữu Vọng. Còn hồ Tả Vọng (hồ phía bắc Hoàn Kiếm ngày nay). Trên bản đồ Hà Nội 1873 vẫn còn ghi bằng chữ Hán “Thuỷ Quân hồ”.
[2] Lấy điển ở câu thơ của Ôn Đình Quân đời Đường: “Kê thanh mao điếm nguyệt” (Tiếng gà gáy trên điếm cỏ đêm trăng).