16/04/2024 12:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 01/04/2014 21:02
Nguyên tác
余生一野馬，
飄轉隨天風。
往來無定根，
只在大塊中。
始為百鍊鋼，
骯髒一士雄。
自著世網嬰，
騷屑從磨礱。
以我曠薄心，
猛與憂戚通。
一葉舞澎湃，
斯言聞髯公。
歲暮謝檟楚，
殘生信微躬。
內志攝外氣，
不受鄙慮攻。
忽憶少年時，
醉臥荊棘叢。
困眠得所息，
豈知傷路窮。
坎坷履斯運，
分委孤飛蓬。
罪廢信我所，
奚擇西與東。
翩翩夸毗子，
歡譁安有終。
自我法眼觀，
六鑿遺若空。
火坑著幻相，
輪彈與化同
放步學行吟，
誰是離騷翁？
Phiên âm
Dư sinh nhất dã mã,
Phiêu chuyển tuỳ thiên phong.
Vãng lai vô định căn,
Chỉ tại đại khối trung.
Thuỷ vi bách luyện cương,
Khảng tảng nhất sĩ hùng.
Tự trước thế võng anh,
Tao tiết tòng ma lung.
Dĩ ngã khoáng bạc tâm,
Mãnh dữ ưu thích thông.
Nhất diệp vũ bành bái,
Tư ngôn văn Nhiêm công[1].
Tuế mộ tạ giả sở,
Tàn sinh tín vi cung.
Nội chí nhiếp ngoại khí,
Bất thụ bỉ lự công.
Hốt ức thiếu niên thì,
Tuý ngoạ kinh cức tùng.
Khốn miên đắc sở tức,
Khởi tri thương lộ cùng.
Khảm khả lý tư vận,
Phân uỷ cô phi bồng.
Tội phế tín ngã sở,
Hề trạch tây dữ đông.
Phiên phiên khoa bì tử,
Hoan hoa an hữu chung.
Tự ngã pháp nhãn[2] quan,
Lục tạc di nhược không.
Hoả khanh[3] trước huyễn tướng,
Luân đạn[4] dữ hoá đồng.
Phóng bộ học hành ngâm[5],
Thuỳ thị Ly tao ông?Bản dịch của Vũ Mộng Hùng
Đời ta là hơi là bụi
Theo từng cơn gió thổi tơi bời
Đi về chẳng có định nơi
Chỉ trong giữa khoảng đất trời mênh mang
Từ trăm luyện sắt gang cứng rắn
Khí hào hùng một đấng ngang tàng
Lưới đời từ độ vấn vương
Giày vò kể đã nhiều phương rũa mài
Lòng ta vốn một hai phóng khoáng
Nỗi lo buồn bỗng vướng như không
Khác chi chiếc lá vẫy vùng
Lời này nghe tự Nhiêm công những ngày
Năm hết, dứt đoạ đày roi vọt
Mới tin rằng còn chút thân tàn
Ngoài nén khí, trong bền gan
Không cho ý nghĩ nhỏ nhen bợn mình
Chợt nhớ lại tuổi xanh ngày đó
Say nằm lỳ trong xó bụi gai
Mỏi mà được chốn nghỉ ngơi
“Đường cùng” chẳng biết như người khóc thương
Nay gặp lúc bước đường khốn khó
Phận đành như sợi cỏ bồng bay
Ở đâu thì cũng thân này
Lọ rằng đông với rằng tây, chọn gì
Kìa những kẻ xun xoe bợ đỡ
Dẫu huênh hoang rồi có hay đâu
Hãy đem mắt phép nhìn vào
Tinh khôn cho mấy mà sau còn gì
Thân ảo tướng đã gần núi lửa
Thì luân đàn nào có khác chi
Cùng thì vừa hát vừa đi
“Ly tao” ông đó chắc gì là ai
[1] Tức Tô Thức, hiệu Đông Pha, vì có bộ râu rậm nên gọi là Nhiêm công.
[2] Mắt nhìn thấu suốt mọi vật của Phật.
[3] Tượng trưng kiếp sống đày ải của chúng sinh. Sách Phật: "Tam ác hoả khanh, lâm lâm dục nhập" (Thấy hố lửa của ba con đường ác, lũ lượt muốn vào). Ba con đường ác là địa ngục, súc sinh, ngạ quỷ.
[4] Bánh xe và viên đạn. Trang Tử: "Nếu cánh tay phải ta hoá thành viên đạn thì sẽ dùng để săn chim cú về nướng chả ăn, nếu xương cùng của ta hoá làm bánh xe thì sẽ dùng thần thức làm ngựa kéo xe ấy đi chơi", ý nói đời người sống chết chẳng qua là sự biến hoá tự nhiên, không đáng quan tâm.
[5] Đời Chiến Quốc, Khuất Nguyên tận trung với nước Sở, bị Sở Hoài Vương phóng trục nên đi lang thang ở bờ sông, vừa đi vừa hát và làm ra thiên "Ly tao" để tỏ lòng thương đời, lo nước của mình.