13/05/2024 16:09Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 15/03/2024 20:27
Nguyên tác
佛塔仙樓碧玉侵，
鑑湖一水自深深。
圓涵秋曙開明匣，
光湛清流見碧岑。
朝旭初昇鱗碎玉，
落霞晚照影篩金。
一生故事何須問，
直待前村月一林。
Phiên âm
Phật tháp tiên lâu bích ngọc xâm,
Giám hồ nhất thuỷ tự thâm thâm.
Viên hàm thu thự khai minh hạp,
Quang trạm thanh lưu hiện bích sầm.
Triêu húc sơ thăng lân toái ngọc,
Lạc hà vãn chiếu ảnh sư câm (kim).
Nhất sinh cố sự hà tu vấn,
Trực đãi tiền thôn nguyệt nhất lâm.Dịch nghĩa
Màu ngọc biếc lan tới tháp Phật, lầu tiên,
Hồ như gương, một làn nước sâu thăm thẳm.
Tròn ngậm trời thu, mở ra hộp sáng,
Ánh sang lắng dòng trong, thấy bóng non xanh.
Khi vầng đông mới lên, sóng hồ như vẩy ngọc tan,
Lúc ráng chiều buông xuống, mặt hồ nhìn tựa như rây vàng.
Chuyện cũ một đời người cần chi hỏi đến,
Chỉ đợi trăng soi xuống làng trước mặt.Bản dịch của Phạm Trọng Chánh
Tháp Phật lầu tiên biếc ngọc lan,
Hồ gương làn nước thẳm mênh mang.
Trời thu tròn ngậm gương trong sáng,
Nắng đọng dòng trong soi bóng xanh.
Ánh sáng vầng đông hồ vẩy ngọc,
Ráng hồng chiều xuống rắc rây vàng.
Chuyện cũ người đời chi hỏi đến,
Chỉ đợi vầng trăng trải xóm làng.
Hồ Kim Âu xưa ở quãng phố Nguyễn Thái Học, nay không còn nữa, chỉ còn lại Hồ Giám trước Văn Miếu. Trên hồ Kim Âu có chùa Phật Tích và tháp, trên có lầu Vọng Tiên. Nơi đây còn có dinh Kim Âu do cụ Nguyễn Nghiễm xây dựng, thi hào Nguyễn Du sinh ra và lớn lên nơi này. Cuối thời Trịnh năm 1784, dinh Kim Âu bị bọn kiêu binh phá tan, nhân vụ án Thượng thư Bộ Lại Nguyễn Khản xử chém 7 kiêu binh. Đốc học Sơn Nam, Thước Kiều Trần Đạo Chân (Trần Văn Trứ) trong tập thơ Thăng Long tam thập vịnh cũng có bài Kim Âu thuỷ giám. Khi triều đình Tây Sơn suy tàn các danh tướng đánh nhau. Phan Huy Ích về mở Bảo Chân Quán tu đạo Lão, mở nhà học nơi này và viết Cúc thu bách vịnh. Ngô Thì Nhậm thành Hải Lượng đại thiền sư viết Trúc Lâm tông chỉ nguyên thanh cũng gần đó, được xưng tụng là Trúc Lâm đệ tứ tổ.