Tặng Từ Cán

贈徐幹

Từ Cán (170-217) tự Vĩ Trường 偉長, triết gia và văn học gia, một trong Kiến An thất tử. Ông là người không vui vinh hoa, quan lộc, từng làm Ngũ quan trung lang tướng nhưng cuối đời bất đắc chí, sống trong cảnh nghèo khó. Bài thơ này Tào Thực gửi tặng Từ Cán, đại ý bày tỏ lòng ngưỡng mộ với tài năng và đức độ, đồng thời khuyên ông nên ra làm quan chứ không nên ẩn mình như ngọc quý bị ruồng bỏ. Tam quốc chí chép Từ Cán mất năm Kiến An thứ 22 (217), trước khi mất một hai năm không làm quan, sống nghèo khó, bài thơ này được làm trong chính khoảng thời gian đó.
[1] Chỉ trăng tròn.
[2] Chỉ Từ Cán.
[3] Chỉ bản thân tác giả Tào Thực.
[4] Hai vọng lâu trước cung điện.
[5] Tên chính điện ở cung Nghiệp Thành.
[6] Tên một loại chim, vẻ ngoài giống chim cưu, bồ câu.
[7] Chỉ Từ Cán.
[8] Chỉ hơn hai mươi thiên Trung luận 中論 của Từ Cán.
[9] Chỉ Biện Hoà 卞和. Sách Hàn Phi Tử 韓非子 chép Biện Hoà nước Sở tìm được một viên ngọc trước sau đem dâng Sở Vũ Vương 楚武王 và Sở Thành Vương 楚成王 nhưng không ai cho là ngọc quý mà chỉ bảo là đá, còn bị phạt hình chặt tay chân. Sau Sở Văn Vương 楚文王 nhận ra là bảo ngọc, đặt tên là ngọc Biện Hoà. Hai câu này của Tào Thực ví Từ Cán như ngọc chưa được trọng dụng, bản thân mình cũng có lỗi.
[10] Hay đàn quan chấn y 彈冠振衣, tức phủi bụi và chỉnh áo mũ, thường dùng để chỉ việc chuẩn bị ra làm quan, xuất xứ từ bài Ngư phủ 漁父 của Khuất Nguyên 屈原.