27/04/2024 03:16Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 28/07/2008 11:18
Nguyên tác
萬古幽人在澗阿，
百年孤憤竟如何？
無人說與天隨子，
春草輸贏較幾多？
Phiên âm
Vạn cổ u nhân tại giản a,
Bách niên cô phẫn cánh như hà?
Vô nhân thuyết dữ Thiên tuỳ tử,
Xuân thảo thâu doanh giảo kỷ đa?Dịch nghĩa
Từ ngàn xưa, những ẩn sĩ đều ở tại khe suối,
Một đời cô độc và phẫn uất, cuối cùng thì ra sao?
Không có ai bảo với Thiên tuỳ tử,
Cỏ xuân tranh đấu liệu cao thấp khác nhau là bao?Bản dịch của Điệp luyến hoa
Ẩn sĩ ngàn xưa nơi khúc suối,
Một đời cô phẫn, để ra sao?
Không ai nói với Thiên tuỳ tử,
Tranh đấu cỏ xuân, khác có bao?
Nguyên chú: "Thiên tuỳ tử thi 'Vô đa dược thảo tại Nam Vinh, Hợp hữu tân miêu thứ đệ sinh. Trĩ tử bất tri danh phẩm thượng, Khủng tuỳ xuân thảo đấu thâu doanh'" 天隨子詩：無多藥草在南榮，合有新苗次第生。稚子不知名品上，恐隨春草鬥輸贏 (Thơ Thiên tuỳ tử: "Không có nhiều thảo dược ở Nam Vinh, Lại có lúa non mới sinh sôi. Lũ trẻ không biết đó là danh phẩm, Sợ mang ra đấu cùng với cỏ xuân để tranh được thua").
Bài này luận thơ của thi nhân Vãn Đường là Lục Quy Mông 陸龜蒙, tự Lỗ Vọng 魯望, hiệu Thiên tuỳ tử 天隨子. Thời này nhà Đường đang có nhiều mưa gió, nguy nan, nhưng không ít các văn nhân lại mất hết chí khí, tìm đường ẩn cư để giữ thân, sinh ra một phái thơ ca ẩn dật, đạm bạc. Nguyên Hiếu Vấn dùng chính câu thơ của Lục Quy Mông "Khủng tuỳ xuân thảo đấu thâu doanh" để phê phán những ẩn sĩ đời đó không chịu viết ra những câu lo nghĩ cho nước nhà, mà lại chỉ lo than vãn thương tiếc cho cây cỏ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy ở đây Nguyên Hiếu Vấn đã cường điệu hoá việc Lục Quy Mông sáng tác nội dung chân tình thực cảm, mà chỉ chú trọng đến nội dung mang tính hiện thực xã hội. Thực tế Lục Quy Mông, cũng như nhiều ẩn sĩ khác, không phải thực sự vong hoài thế sự, ông cũng có một số tác phẩm hiện thực như Tân sa 新沙, Trúc thành trì 築城池, Ký đạo thử 記稻鼠,...