24/04/2024 07:36Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi tôn tiền tử vào 03/09/2018 08:43
Nguyên tác
造化無情不擇物，
春色亦到深山中。
山桃溪杏少意思，
自趁時節開春風。
看花游女不知醜，
古妝野態爭花紅。
人生行樂在勉強，
有酒莫負琉璃鍾。
主人勿笑花與女，
嗟爾自是花前翁。
Phiên âm
Tạo hoá vô tình bất trạch vật,
Xuân sắc diệc đáo thâm sơn trung.
Sơn đào khê hạnh thiểu ý tứ,
Tự sấn thời tiết khai xuân phong.
Khán hoa du nữ bất tri xú,
Cổ trang dã thái tranh hoa hồng.
Nhân sinh hành lạc tại miễn cưỡng,
Hữu tửu mạc phụ lưu ly chung.
Chủ nhân[1] vật tiếu hoa dữ nữ,
Ta nhĩ tự thị hoa tiền ông.Dịch nghĩa
Tạo hoá vô tình không chọn vật
Sắc xuân cũng đến với núi sâu này
Đào núi, hạnh khe vụng về lắm
Nhân thời tiết đến nở trước gió xuân
Cô gái ngắm hoa không biết mình xấu
Ăn mặc cổ vẻ quê mùa đua thắm cùng hoa
Đời người gắng mà vui lên
Có rượu đừng hờ hững với chén lưu ly
Chủ nhân chớ cười hoa với các cô gái
Than cho người trước hoa cũng đã là ông giàBản dịch của Lê Xuân Khải
Chẳng kén vật vô tình con tạo
Sắc xuân về tận nẻo non xa
Hạnh đào khe núi đơn sơ
Tự nhằm tiết nở để nhờ gió bay
Gái xem hoa chẳng hay mình xấu
Vẻ quê đua thắm đấu cùng hoa
Đời người vui chẳng bỏ qua
Chén lưu ly chuốc chớ mà thờ ơ
Chủ nhân chớ cười hoa với gái
Người trước hoa tự thấy đã già
Bài này tuyển từ Âu Dương Văn Trung toàn tập quyển 3 (Cư sĩ tập). Bài thơ này tỏ rõ quan điểm “lạc sinh” (vui với cuộc sống hiện tại) của tác giả. Vật sinh ra, hoàn cảnh có khác nhau, xấu đẹp khác nhau, song sinh mệnh của mỗi loài đều đáng được ca ngợi, đáng được thưởng thức. Đào núi hạnh khe so sao được vẻ nồng thắm của mẫu đơn ở Lạc Dương, gái quê mùa xóm núi tự nhiên cũng không yêu kiều bằng gái khuê các trong thành Biện Lương, nhưng chúng không một chút vì thế mà cảm thương, chúng thảy đều biết vui cái vui mà mình có. Đây cũng như Tô Thước đã nói trong Siêu nhiên đài ký: Mọi vật đều có cái đáng ngắm, đã có cái đáng ngắm, đều có cái có thể vui, chẳng cần phải là đẹp ghê gớm lạ lùng vậy.
[1] Tác giả tự chỉ. Hai câu cuối ý nói đào núi hạnh khe không vì ít người ngắm mà không đón gió xuân đua nở; những cô gái núi không vì xấu mà không đến vui chơi; cũng như tác giả tuy tuổi tác đã già, lại còn bị biếm trích ở Trừ Châu, nhưng hứng vui chơi vẫn rất cao, hưởng thụ niềm vui trong cuộc sống.