21/04/2024 06:52Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 14/07/2005 00:36
Nguyên tác
六十老人筋力衰，
據鞍被甲疾如飛。
殿庭只博君王笑，
鄉里寧知兄弟悲。
銅柱僅能欺越女，
珠車畢竟累家兒。
姓名合上雲臺畫，
猶向南中索歲時。
Phiên âm
Lục thập lão nhân cân lực suy,
Cứ an bị giáp tật như phi.
Điện đình chỉ bác quân vương tiếu,
Hương lý ninh tri huynh đệ bi[1].
Đồng trụ[2] cận năng khi Việt nữ,
Châu xa tất cánh luỵ gia nhi[3].
Tính danh hợp thướng Vân Đài[4] hoạ,
Do hướng Nam trung sách tuế thì[5].Dịch nghĩa
Người già tuổi sáu mươi thì gân sức suy.
Ông còn mặc giáp nhảy lên ngựa nhanh như bay.
Chỉ chuốc một nụ cười của nhà vua nơi cung điện.
Đâu biết anh em nơi quê hương thương xót cho ông!
Cột đồng chỉ dối được đàn bà con gái Việt.
Chứ như xe ngọc châu chở về, thì lại để luỵ cho con cháu ông.
Tên tuổi ông (đáng lẽ) được ghi nơi bức hoạ Vân Đài.
Sao lại đòi nước Nam hằng năm phải cúng tế ?Bản dịch của Quách Tấn
Người sáu mươi kém suy gân sức,
Ông lẹ làng mặc giáp lên yên.
Cung rồng chuốc một tiếng khen,
Quê hương đâu biết nỗi phiền người thân!
Sợ cột đồng riêng phần Việt nữ,
Dèm xe châu để luỵ gia nhi.
Đài mây công cán không ghi,
Trời Nam muôn dặm mắc gì khói hương?
Giáp thành: nơi ranh giới Việt Nam và Trung Hoa.
Mã Phục Ba: Tên Mã Viện hiệu phục ba tướng quân, 60 tuổi còn đi đánh giặc lập công. Vua thương tuổi cao không nỡ cho đi, Mã Viện liền mặc áo giáp nhảy lên yên ngựa tỏ ra mình còn khoẻ mạnh. Vua cười nói: “Ông này quắc thước lắm”.
[1] Người em họ Mã Viện là Thiếu Du thấy Mã Viện ham lập công danh, thường than rằng chỉ mua lấy khổ cho thân.
[2] Truyền rằng Mã Viện sau khi thắng hai bà Trưng, dựng trụ đồng ở địa phận Quảng Tây.
[3] Ở Giao Chỉ về, sau khi thắng trận, Mã Viện có chở theo một xe hạt ý dĩ để chữa bệnh tê thấp. Khi Mã Viện chết, có người tố cáo với vua rằng Mã Viện chở một xe châu báu về làm của riêng. Vua giận, vợ con sợ hãi không dám đưa thi hài về quê, phải chôn ở phía Tây kinh thành.
[4] Đài mây. Vua Hán Quang Vũ cho lập một đài cao, gọi là Vân Đài, và truyền vẽ tượng 28 vị công thần treo nơi đài để tuyên công.
[5] Sau khi Mã Viện chết rồi vua Trung Quốc bắt dân Việt lập đền thờ. Đền ở Giáp là một.