28/04/2024 06:00Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 03/03/2007 08:28
Nguyên tác
悠悠人事幾洼隆，
節自驚心此夜同。
波靜寒魚空吸影，
月明高鳥尚疑弓。
江河勢逐嬴虛水，
今昔愁連上下風。
含石只勞精衛恨，
移山長笑老愚公。
Phiên âm
Du du nhân sự kỷ oa long,
Tiết tự kinh tâm thử dạ đồng.
Ba tĩnh hàn ngư không hấp ảnh,
Nguyệt minh cao điểu thượng nghi cung.
Giang hà thế trục doanh hư thuỷ,
Kim tích sầu liên thượng hạ phong.
Hàm thạch chỉ lao tinh vệ[1] hận,
Di sơn trường tiếu lão Ngu công[2].Dịch nghĩa
Việc đời dằng dặc đã mấy cuộc thịnh suy?
Thời tiết đến nhanh, đêm nay mà ai chẳng chạnh lòng.
Mặt sóng lặng, cá lững lờ đớp cái bóng không,
Vành trăng sáng, chim trên cao còn tưởng cung thật.
Xu thế sông ngòi theo chiều nước đầy vơi,
Mối sầu kim cổ lẫn cả vào ngọn gió lên xuống.
Chỉ tổ nhọc chim tinh vệ ôm hận mà tha đá hoài,
Vẫn đáng cười ông Ngu công đã già, còn làm việc dời núi.Bản dịch của Vũ Mộng Hùng
Việc đời dằng dặc lớp cùng thông,
Thời tiết đêm nay mối cảm chung.
Cá lạng sóng êm buồn đớp bóng,
Chim cao trăng sáng vẫn ngờ cung.
Giang hồ thế đẩy trào lên xuống,
Kim cổ sầu theo gió trập trùng.
Tinh vệ hoài công tha đá mãi,
Nực cười dời núi chuyện Ngu Công.
Trần Ngộ Hiên tức Trần Tú Dĩnh, người làng Diên An, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên (nay là Hải Hưng), làm quan đến chức kinh triệu doãn, tức là phủ doãn Thừa Thiên, phó đoàn trưởng phái đoàn đi Giang Lưu Ba.
(bản chữ Hán dựa theo phiên âm để gõ, chưa có bản đối chiếu)
[1] "Sơn hải kinh" nói: con gái vua Viêm Đế đi chơi bể Đông bị chết đuối, hồn hoá làm chim tinh vệ, ngày ngày tha đá ở núi Nam Sơn ném xuống bể Đông để lấp bể.
[2] "Liệt tử" nói: Ngu công 90 tuổi nhà ở gần núi, có hai quả núi chắn trước nhà. Ngu công hằng ngày cuốc đất đá ở hai núi ấy đi nơi khác. Có người cho ông là ngu. Ông đáp: "Ta chết sẽ có con ta, con ta chết sẽ có cháu ta, mà núi thì không tăng thêm chút nào. Vậy thì làm gì mà không san bằng được."