21/04/2024 02:17Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi Hồng Tiệm vào 26/06/2020 13:28
Nguyên tác
閒花無主逐風飛，
白首宫人獨自悲。
耳目已移新服語，
衣冠不覩舊威儀。
木棉枝上寒鴉老，
金字門前戰馬肥。
最是不關興廢事，
上林春色正依依。
Phiên âm
Nhàn hoa vô chủ trục phong phi,
Bạch thủ cung nhân độc tự bi.
Nhĩ mục dĩ di tân phục ngữ,
Y quan bất đổ cựu uy nghi.
Mộc miên chi thượng[1] hàn nha lão,
Kim tự môn tiền chiến mã phì.
Tối thị bất quan hưng phế sự[2],
Thượng lâm xuân sắc chính y y.Bản dịch của Đông A
Gió tung vô chủ cánh hoa vương,
Đầu bạc cung nhân tự xót thương.
Tai mắt đã theo chiều mốt mới,
Áo khăn không thấy vẻ uy thường.
Quạ đen già lão trên cành gạo,
Ngựa chiến phát phì trước cửa vương.
Tốt nhất hưng vong đừng buộc hận,
Sắc xuân thượng uyển mướt muôn phương.
Nguyên chú trong Nam thiên trung nghĩa thực lục: Lúc bị Tây Sơn cầm giữ, giam ở Thăng Long, qua cố cung nhà Lê, thấy một cung nhân già triều cũ, phơi bày ra nỗi khổ loạn ly, nhân đó cảm tác.
Bản chữ Hán chép từ Nam thiên trung nghĩa thực lục trong bộ Việt Nam Hán văn tiểu thuyết tập thành, quyển 18 (Thượng Hải cổ tịch xuất bản xã, 2010).
Tiêu đề theo Tứ gia thi tập (Thư viện quốc gia, mã R.423) và Liễu Am thi tập (Thư viện quốc gia, mã R.1710) chép là Giam trung kiến cố lão cung nhân khấp tự loạn ly nhân cố cung chi cảm 監中見故老宫人泣叙亂離因故宫之感 (Trong tù nhìn thấy cung nhân già triều cũ khóc phơi bày ra nỗi loạn ly, nhân đó cảm tác về cố cung), trên Nam phong tạp chí (số 85 năm 1924, bản Hán văn) chép là Giam trung kiến cố lão cung nhân khấp tự nhân hữu cảm.
[1] Nguyên chú trong Nam thiên trung nghĩa thực lục: Bên cạnh cố cung nhà Lê có cây gạo. Nguyên chú trong Tứ gia thi tập: Trước Thái miếu có nhiều cây gạo. Chữ “mộc miên” trong Liễu Am thi tập và Nam phong tạp chí chép là 木綿.
[2] Bản trong Liễu Am thi tập và Nam phong tạp chí chép là “hưng phế hận” 興廢恨. Bản trong Tứ gia thi tập bên cạnh chữ “sự” chép thêm chữ “hận”.