16/04/2024 12:46Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 24/03/2019 17:33
Nguyên tác
浮萍寄洪波，
飄飄東復西。
兔絲罥喬柯，
裊裊復離披。
兔絲斷有日，
浮萍合有時。
浮萍語免絲，
離合安可知！
健兒東南征，
馬上傾城姿。
輕羅作障面，
顧盼生光儀。
故夫從旁窺，
拭目驚且疑。
長跪問健兒，
毋乃賤子妻？
賤子分已斷，
買婦商山陲。
但愿一相見，
永訣從此辭。
相見肝腸絕，
健兒心乍悲。
自言亦有婦，
商山生別離。
我戍十餘載，
不知從阿誰？
爾婦既我鄉，
便可會路歧。
寧知商山婦，
復向健兒啼：
本執君箕帚，
棄我忽如遺。
黄雀從鳥飛，
比翼長參差。
雄飛占新巢，
雌伏思舊枝。
兩雄相顧詫，
各自還其雌。
雌雄一時合，
雙淚沾裳衣。
Phiên âm
Phù bình ký hồng ba,
Phiêu phiêu đông phục tê (tây).
Thỏ ty quyên kiều kha,
Diểu diểu phục ly phi.
Thỏ ty đoạn hữu nhật,
Phù bình hợp hữu thì.
Phù bình ngữ thỏ ty:
Ly hợp an khả tri?
Kiện nhi đông nam chinh,
Mã thượng khuynh thành tư.
Khinh la tác chướng diện,
Cố phán sinh quang nghi.
Cố phu tòng bàng khuy,
Thức mục kinh thả nghi.
Trường quỵ vấn kiện nhi:
Vô nãi tiện tử thê?
Tiện tử phận dĩ đoạn,
Mãi phụ Thương Sơn[1] thuỳ.
Đãn nguyện nhất tương kiến,
Vĩnh quyết tòng thử từ.
Tương kiến can trường tuyệt,
Kiện nhi tâm sạ bi.
Tự ngôn diệc hữu phụ,
Thương Sơn sinh biệt ly.
Ngã thú thập dư tải,
Bất tri tòng a thuỳ?
Nhĩ phụ ký ngã hương,
Tiện khả hội lộ kỳ.
Ninh tri Thương Sơn phụ,
Phục hướng kiện nhi đề:
Bản chấp quân ky trữu[2],
Khí ngã hốt như di.
Hoàng tước tòng điểu phi,
Tỵ dực trường sâm si.
Hùng phi chiếm tân sào,
Thư phục tư cựu chi.
Lưỡng hùng tương cố sá,
Các tự hoàn kỳ thư.
Thư hùng nhất thời hợp,
Song lệ chiêm thường y.Dịch nghĩa
Bèo gửi thân trên sóng cuộn
Dạt về đông lại dạt về tây
Tơ hồng quấn vào cành cao
Vấn vương rồi có ngày rời
Tơ hồng có ngày đứt
Bèo có khi hợp
Bèo nói với tơ hồng:
Việc tan hợp sao mà biết nổi?
Người lính đi đánh ở Đông Nam
Có cô vợ đẹp nghiêng thành trên ngựa
Che mặt bằng lụa mỏng
Ánh mắt nhìn sáng đẹp
Chồng cũ ở bên nhìn
Dụi mắt ngờ lại sợ
Quỳ xuống hỏi người lính:
Phải chăng là vợ của kẻ hèn này?
Duyên phận của kẻ hèn này tuy đã dứt
Đã mua vợ ở chân núi Thương Sơn
Chỉ xin một lần được gặp lại
Rồi vĩnh biệt từ nay
Hai người gặp lại nhau ruột muốn đứt
Người lính cũng chợt buồn
Tự nói mình cũng có vợ
Ở Thương Sơn, nhưng sống phải xa nhau
Ta đi lính thú hơn mười năm
Chẳng biết nay thì theo ai rồi?
Vợ ngươi nếu cùng quê với ta
Cũng có thể đã gặp trên đường
Biết đâu người vợ ở Thương Sơn
Lại khóc nói với người lính:
Thiếp vốn cầm chổi cho chàng
Chàng bỗng bỏ thiếp
Sẻ vàng phải theo chim
Chắp cánh bay thấp bay cao
Chim trống bay lên chiếm tổ mới
Chim mái phục nhớ cành cũ
Hai trống nhìn nhau thấy là lạ
Rồi trả lại mái cho nhau
Trống mái trong một chốc lại hợp
Hai dòng nước mắt ướt cả áoBản dịch của Lê Xuân Khải
Bèo trôi theo sóng vỗ
Về đông lại về tây
Tơ hồng quấn cành bổng
Vấn vương lại lìa cây
Tơ hồng có khi đứt
Bèo hợp lại có ngày
Với tơ hồng bèo nói:
Tan hợp sao mà hay?
Theo nam chinh người lính
Nghiêng thành trên ngựa đây
Che mặt bằng lụa mỏng
Ánh mắt trước sau quay
Chồng cũ đứng bên thấy
Dụi mắt kinh ngờ đầy
Quỳ xuống hỏi người lính
Phải chăng vợ hèn này?
Phận hèn này đã dứt
Mua vợ Thương Sơn tây
Mong một lần gặp lại
Vĩnh biệt kể từ nay
Gặp nhau ruột muốn đứt
Người lính chợt thương thay
Tự kể cũng có vợ
Thương Sơn xa đến nay
Hơn mười năm đi thú
Nay theo ai chẳng hay?
Vợ ngươi ở vùng đó
Hoạ gặp đường trước đây
Vợ Thương Sơn đâu biết
Khóc với người lính này:
Vốn thêo chàng cầm chổi
Bỗng bỏ thiếp lắt lay
Theo chim thân se sẻ
Chắp cánh thấp cao bay
Trống bay chiếm tổ mới
Mái phục nhớ cành cây
Hai trống nhìn nhau lạ
Trả lại mái nhau ngay
Trống mái lại sum họp
Hai lệ áo thấm đầy
Tiểu dẫn: “Lý tướng quân nói: Lính thường cướp vợ người, qua mấy năm đem đi nam chinh. Người chồng cũ gặp lại rất là đau sót. Hỏi người chồng cũ cũng đã lấy vợ mới, lại là vợ cũ của người lính; bốn người đều khóc, trả lại vợ cho nhau rồi đi. Vì thế ta làm Phù bình thố ty thiên.” Thẩm Đức Tiềm bình bài thơ này: “Chuyện tình từ xưa đến nay chưa từng có, dùng thể tỉ hứng viết nên, có thể xem như nhạc phủ của người Hán. Không người nào, bút nào, sách nào nói một chữ.”
[1] Tên núi, nay ở đông huyện Thương, Thiểm Tây và phía đông nam Hoàn Đài, Sơn Đông đều có Thương Sơn.
[2] Gầu và chổi. Xưa người vợ thường xưng với chồng “Vị quân chấp ky trữu”, tức thay chồng trông nom việc nhà.