27/04/2024 03:00Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nguyên
Đăng bởi tôn tiền tử vào 06/12/2018 09:46
Nguyên tác
征婦臨行曉妝薄，
上堂辭姑雙淚落。
含情欲訢哭聲長，
一段悽涼動林壑。
從夫不辭行路羞，
婦去誰為養姑謀。
婦人在軍古所忌，
今日召募如追囚。
十年婦姑共甘苦，
一室倒懸空四顧。
小郎早沒更無人，
卻把晨昏托鄰婦。
情知送儿是埋儿，
姑年老大莫苦悲。
萬一軍中廢机杼，
減米換衣當寄歸。
小旗叫呼催早別，
出門便成千里隔。
今夜不聞喚婦聲，
愁心共挂天邊月。
Phiên âm
Chinh phụ lâm hành hiểu trang bạc,
Thượng đường từ cô song lệ lạc.[1]
Hàm tình dục tố khốc thanh trường,
Nhất đoạn thê lương động lâm hác.
Tòng phu bất từ hành lộ tu,
Phụ khứ, thuỳ vi dưỡng cô mưu.
Phụ nhân tại quân cổ sở kỵ,
Kim nhật triệu mộ như truy tù.
Thập niên cô phụ cộng cam khổ,
Nhất thất đảo huyền[2] không tứ cố.
Tiểu lang tảo một cánh vô nhân,
Khước bả thần hôn[3] thác lân phụ.
Tình tri tống nhi thị mai nhi,
Cô niên lão đại mạc khổ bi.
Vạn nhất quân trung phế cơ trữ,
Giảm mễ hoán y đương ký quy.
Tiểu kỳ[4] khiếu hô đương tảo biệt,
Xuất môn tiện thành thiên lý cách.
Kim dạ bất văn hoán phụ thanh,
Sầu tâm cộng quải thiên biên nguyệt.Dịch nghĩa
Vợ lính sắp đi trang điểm nhạt
Sáng ra nhà ngoài sa lệ từ biệt mẹ chồng
Bao tình cảm muốn tỏ ra bằng tiếng khóc
Nỗi não nề động đến cây rừng khe suối
Đi theo chồng không ngại nỗi thẹn trên đường
Con dâu đi thì lấy ai nuôi mẹ chồng
Ngày xưa kiêng đàn bà ở trong quân
Nay thì bắt, mộ như truy tù
Mười năm nay dâu và mẹ chồng chung sướng khổ
Một gia đình khó khăn không thân thích
Chú em chết sớm nên không có người
Việc chăm chút sớm hôm nhờ cô hàng xóm
Biết tiễn con đi là chôn con
Mẹ chồng già còn gì là khổ hơn
Nhỡ mà trong quân không dệt nữa
Giảm gạo thay kiểu áo trả dâu về
Tiểu kỳ giục gọi đi cho sớm
Ra khỏi cửa đã là xa nhau nghìn dặm
Đêm nay không nghe tiếng mẹ gọi con dâu
Lòng buồn cùng treo với trăng trên trờiBản dịch của Lê Xuân Khải
Vợ lính đi sáng trang điểm nhạt
Ra nhà ngoài từ biệt mẹ chồng
Trong lòng bao nỗi rưng rưng
Khổ này khe suối cây rừng vấn vương
Đi theo chồng trên đường nén ngượng
Nàng dâu đi ai dưỡng mẹ già
Quân xưa kiêng có đàn bà
Nay thì bắt mộ giống như đuổi tù
Mười năm mẹ cùng dâu sướng khổ
Nhà khó khăn chẳng có người thân
Chú em chết sớm neo đơn
Sớm hôm phải cạy cô bên gần nhà
Tiễn con đi nghĩa là chôn đó
Mẹ tuổi già nỗi khổ nào hơn
Nhỡ mà bỏ rệt trong quân
Giảm gạo, thay áo ắt trên gửi về
Tiểu kỳ giục: “Hãy đi cho sớm”
Ra cửa là nghìn dặm xa nhau
Gọi dâu đêm chẳng nghe nào
Lòng buồn cùng với trăng treo cuối trời
[1] Chữ từ bài Tân hôn biệt của Đỗ Phủ: “Phụ nhân tại quân trung, Binh khí khủng bất dương” (Đàn bà ở trong quân, Tinh thần lính không hăng).
[2] Trong nhà không có một thứ gì.
[3] Người xưa hỏi han cha mẹ vào lúc sáng dậy và đêm thì trước lúc đi ngủ, gọi là “thần hôn định tỉnh”.
[4] Chỉ người lính tay cầm lá cờ nhỏ để trưng quân.