07/05/2024 15:42Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 10/04/2022 13:33
Nguyên tác
菰蒲澤國四滄滄，
誰把琳瑯滴夜長。
乍過幽蘭啼楚客，
忽來暗竹泣娥皇。
蘋洲冷逼漁燈細，
蓬底秋驚旅鬢黃。
拂掠數峯猿樹外，
滄歌聲斷水茫茫。
Phiên âm
Cô bồ trạch quốc tứ thương thương,
Thuỳ bả lâm lang trích dạ trường.
Sạ quá u lan đề Sở khách[1],
Hốt lai ám trúc khấp Nga Hoàng[2].
Tần châu lãnh bức ngư đăng tế,
Bồng để thu kinh lữ mấn hoàng.
Phất lược sổ phong viên thụ ngoại,
Thương ca[3] thanh đoạn thuỷ mang mang.Dịch nghĩa
Cỏ cao nước cả bốn bề xanh xanh,
Ai đem gieo hạt ngọc trong lúc đêm dài?
Trận mưa kia, khi chợt qua khóm lan tối tăm để than người khách Sở,
Khi vụt đến bụi trúc âm thầm để khóc nàng Nga Hoàng.
Bãi rau tần đầy khí lạnh, làm cho đèn chài phải lụi nhỏ,
Gốc cỏ bồng héo hắt vì hơi thu ghê rợn, làm cho mái tóc của người lữ thứ cũng phải điểm vàng.
Chợt thấy trên những ngọn núi cao có mấy con vượn chạy nhảy ngoài vòm cây,
Khúc ca Thương Lương dứt tiếng, mặt nước sông đã đầy mênh mông.Bản dịch của Đạm Nguyên
Bốn bề xanh ngắt cỏ cùng mương,
Ai đó đêm đài, nhỏ ngọc lang.
Lướt tới chòm lan, kêu Sở khách,
Vụt qua khóm trúc khóc Nga Hoàng.
Bãi Tần lạnh thấu, đèn chài lụi,
Mái cỏ thu sang, tóc khách vàng.
Nhấp nhố sườn non, cây lẫn vượn,
Thương ca vừa dứt, nước mênh mang.
[1] Sông Tiêu Tương thuộc đất của nước Sở thời xưa. Khách Sở ở đây chỉ Khuất Nguyên, người tôi trung bị gièm pha rồi bị đuổi, phẫn uất trầm mình ở sông Mịch La.
[2] Nga Hoàng và Nữ Anh là hai bà vợ của vua Ngu Thuấn. Tương truyền vua Thuấn băng hà ở Thương Ngô, hai bà tìm đến sông Tương, khóc lóc thảm thiết, nước mắt rơi vào những khóm trúc thành ra vằn ngấn. Từ đó sinh ra giống trúc có vằn.
[3] Bài Thương Lương ca trong Ngư phủ từ của Khuất Nguyên, nói về việc ông bị đuổi, chơi ở bến sông, gặp lão chài vừa chở thuyền vừa đi vừa hát: “Nước sông Thương Lương trong chừ, để rửa mũ ta; Nước sông Thương Lương đục chừ, để rửa chân ta”.