Bài vè này được ghi lại trong giai đoạn lịch sử những năm 1856-1888 khi thực dân Pháp bắt đầu xâm lược, đất nước loạn lạc, triều đình rối loạn. Ý nghĩa các câu:
- Câu đầu: Bố cáo cho thiên hạ được biết. Chi chi là mọi việc, chành chành tức rành rành, rõ ràng.
- Câu thứ 2: Nói về tiếng súng đại bác đầu tiên của chiến hạm Catinat bắn vào Đà Nẵng năm Bính Thìn 1856 trong chủ trương gây hấn của người Pháp.
- Câu thứ 3: Diễn tả sự rối loạn của triều đình Huế sau khi vua Tự Đức băng hà vào năm Quý Mùi 1883. Lúc đó, ngoài Bắc đang đánh nhau với quân Pháp, trong triều thì quyền thần chuyên chế không còn trật tự, kỷ cương.
- Câu thứ 4: Chỉ việc trong vòng chưa đầy một năm từ tháng 9-1884 sau khi vua Tự Đức mất, đã có liên tiếp 3 vị vua thay nhau lên ngôi là Hiệp Hoà, Kiến Phúc và Hàm Nghi.
- Câu thứ 5: Nói về việc Tôn Thất Thuyết vì bị thống chế De Coursy xử ép nên đêm 22-5-1885 liều đánh úp dinh Khâm sứ và đồn Mang Cá ở Huế. Việc thất bại, Thuyết đem vua đi trốn rồi truyền hịch Cần Vương đi khắp nơi. Quân Pháp một mặt lo dẹp loạn, một mặt cấp tốc cho người đi tìm vua Hàm Nghi để làm yên lòng dân.
- Câu thứ 6: Chỉ việc tên Trương Quang Ngọc làm phản, cùng với suất đội hầu cận vua Hàm Nghi là Nguyễn Đình Tình, nửa đêm 26-9-1888 cùng 20 thủ hạ xông vào chỗ vua tạm trú ở làng Tả Bảo, huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình, bắt sống và đem nộp nhà vua cho Pháp lãnh thưởng.
Trong quá trình lưu truyền trong dân gian, lời của bài vè không còn giữ được nguyên bản và có nhiều khảo dị:
Chi chi chành chành,
Cái đanh thổi lửa.
Con ngựa chết trương,
Ma vương bú tí.
Bắt tí đi tìm,
Ù à ù ập,
Đóng sập cửa lại.
Chi chi chành chành,
Cái đanh thổi lửa.
Con ngựa mất cương,
Ma vương ngũ đế.
Bắt dế đi tìm,
Ù à ù ập,
Đóng sập cửa vào.
Chi chi chành chành,
Cái đanh thổi lửa.
Con ngựa chết trương,
Ba vương thượng đế.
Cấp kế đi tìm,
Con chim làm tổ,
Ù oà ù ập.
Chi chi chành chành,
Cái đanh thổi lửa,
Con ngựa đứt cương,
Ba vương lập đế,
Bắt dế đi tìm,
Ù à ù ập.
Chi chi chành chành,
Cái đanh thổi lửa,
Ba ngựa chết trương,
Ba vương thượng đế.
Cấp kế đi tìm,
Ú tim, ập.