12/05/2024 04:03Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi hảo liễu vào 07/01/2015 14:00
Nguyên tác
三徑幽閒伴此生，
玉樓歡宴豈忘情。
連枝在地誰皆老，
一斗朝天量易盈。
紅友白衣聊共賞，
雪膚花貌未全更。
東籬處士如相問，
飲恨何堪表姓名。
Phiên âm
Tam kính[1] u nhàn bạn thử sinh,
Ngọc lâu[2] hoan yến khởi vong tình.
Liên chi tại địa[3] thuỳ giai lão,
Nhất đẩu triều thiên lượng dị doanh.
Hồng hữu bạch y liêu cộng thưởng,
Tuyết phu hoa mạo vị toàn canh.
Đông ly xử sĩ[4] như tương vấn,
Ẩm hận hà kham biểu tính danh.Dịch nghĩa
Nhàn hạ bên ba luống cúc sống đời này
Khó quên những cuộc vui trên lầu ngọc
Cảnh cây liền cành, người ai cũng thành già nua
Một đấu đong nước đo trời cũng dễ đầy
Có tàn trắng nụ hồng ta cùng nhau thưởng thức
Mặt son da tuyết chưa đổi thay
Ẩn sĩ bên giậu rào hướng đông nếu có hỏi
Chịu hận thôi, nói ra tên tuổi không chịu nổiBản dịch của Nguyễn Hữu Vinh
Nhàn rỗi vườn nương sống với đời
Khó quên lầu ngọc tiệc tùng vui
Liền cành cùng gốc đều già cả
Một hộc đo trời cũng dễ thôi
Tàn trắng nụ hồng cùng thưởng ngoạn
Mặt son da tuyết vẫn chưa phai
Yêu hoa nếu có người tìm hỏi
Tăm tiếng nêu chi tiếc hận dài
Nguyên chú: “Điệp tiền vận” 疊前韻 (Theo vần bài trước).
[1] Chỉ lối đi băng trong vườn, mấy luống hoa, luống rau, mô tả cuộc sống điền viên. Bài Quy khứ lai hề 歸去來兮辭 của Đào Uyên Minh có câu “Tam kính tựu hoang, Tùng trúc do tồn” 三徑就慌，松竹猶存 (Đường đi băng trong vườn đã hoang tàn, Nhưng tùng, trúc vẫn còn dấu).
[2] Lầu ngọc, chỉ nơi Đường Minh Hoàng và Dương Quý Phi thường mở tiệc. Trong bài Trường hận ca của Bạch Cư Dị có câu “Kim ốc trang thành kiều thị dạ, Ngọc lâu yến bãi tuý hoà xuân” 金屋妝成嬌侍夜，玉樓宴罷醉和春 (Trong lầu vàng điểm phấn tô son yêu kiều, đêm đêm vui vầy hầu hạ bên quân vương; Trên lầu ngọc yến tiệc, rượu chè làm đỏ hồng đôi má kiều diễm thanh xuân).
[3] Lấy ý tích Đường Minh Hoàng và Dương Quý Phi thề thốt với nhau rằng, nếu làm cây thì liền cành, làm chim thì liền cánh. Trong bài Trường hận ca của Bạch Cư Dị có câu “Tại thiên nguyện tác tỉ dực điểu, Tại địa nguyện vi liên lý chi” 在天願作比翼鳥，在地願為連理枝 (Trên trời mong được làm chim liền cánh, Dưới đất mong được cây liền cành).
[4] Chỉ Đào Tiềm, tức Đào Uyên Minh. Xử sĩ tức ẩn sĩ. Thơ Ẩm tửu 飲酒 của ông có câu “Thái cúc đông ly hạ, Du nhiên kiến Nam sơn” 採菊東籬下，悠然見南山 (Hái cúc dưới giậu phía đông, Nhà nhã nhìn ngọn núi Nam).