25/04/2024 12:41Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Tứ ngôn; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Tam Quốc
Đăng bởi tôn tiền tử vào 16/02/2019 23:28
Nguyên tác
嗚呼公瑾，
不幸夭亡，
修短故天，
人豈不傷？
我心實痛，
酹酒一觴。
君其有靈，
享我烝嘗！
弔君幼學，
以交伯符；
仗義疏財，
讓舍以居。
弔君弱冠，
萬里鵬摶；
定建霸業，
割據江南。
弔君壯力，
遠鎮巴丘；
景升懷慮，
討逆無憂。
弔君風度，
佳配小喬；
漢臣之婿，
不愧當朝。
弔君氣概，
諫阻納質；
始不垂翅，
終能奮翼。
弔君鄱陽，
蔣幹來說；
揮灑自如，
雅量高志。
弔君弘才，
文武籌略；
火攻破敵，
挽強為弱。
想君當年，
雄姿英發。
哭君早逝，
俯地流血。
忠義之心，
英靈之氣。
命終三紀，
名垂百世。
哀君情切，
愁腸千結。
惟我肝膽，
悲無斷絕。
昊天昏暗，
三軍愴然。
主為哀泣，
友為淚漣。
亮也不才，
丐計求謀。
助吳拒曹，
輔漢安劉。
掎角之援，
首尾相儔。
若存若亡，
何慮何憂？
嗚呼公瑾！
生死永別！
朴守其貞，
冥冥滅滅。
魂如有靈，
以鑒我心。
從此天下，
更無知音！
嗚呼痛哉！
伏惟尚饗！
Phiên âm
Ô hô Công Cẩn,
Bất hạnh yêu vong,
Tu đoản cố thiên,
Nhân khởi bất thương?
Ngã tâm thực thống,
Lỗi tửu nhất thương.
Quân kỳ hữu linh,
Hưởng ngã chưng thường!
Điếu quân ấu học,
Dĩ giao Bá Phù;
Trượng nghĩa sơ tài,
Nhượng xá dĩ cư.
Điếu quân nhược quan,
Vạn lý bằng đoàn;
Định kiến bá nghiệp,
Cát cứ Giang Nam.
Điếu quân tráng lực,
Viễn trấn Ba Khâu;
Cảnh Thăng hoài lự,
Thảo nghịch vô ưu.
Điếu quân phong độ,
Giai phối Tiểu Kiều;
Hán thần chi tế,
Bất quý đương triều.
Điếu quân khí khái,
Gián trở nạp chất;
Thuỷ bất thuỳ sí,
Chung năng phấn dực.
Điếu quân bà dương,
Tưởng Cán lai thuyết;
Huy sái tự như,
Nhã lượng cao chí.
Điếu quân hoằng tài,
Văn võ trù lược;
Hoả công phá địch,
Vãn cường vi nhược.
Tưởng quân đương niên,
Hùng tư anh phát.
Khốc quân tảo thệ,
Phủ địa lưu huyết.
Trung nghĩa chi tâm,
Anh linh chi khí.
Mệnh chung tam kỷ,
Danh thuỳ bách thế.
Ai quân tình thiết,
Sầu trường thiên kết.
Duy ngã can đảm,
Bi vô đoạn tuyệt.
Hạo thiên hôn ám,
Tam quân sảng nhiên.
Chủ vi ai khấp,
Hữu vi lệ liên.
Lượng dã bất tài,
Cái kế cầu mưu.
Trợ Ngô cự Tào,
Phụ Hán an Lưu.
Ỷ giốc chi viện,
Thủ vĩ tương trù.
Nhược tồn nhược vong,
Hà lự hà ưu?
Ô hô công cẩn!
Sinh tử vĩnh biệt!
Phác thủ kỳ trinh,
Minh minh diệt diệt.
Hồn như hữu linh,
Dĩ giám ngã tâm.
Tòng thử thiên hạ,
Cánh vô tri âm!
Ô hô thống tai!
Phục duy thượng hưởng!Bản dịch của Phan Kế Bính
Than ôi Công Cẩn!
Chẳng may trời hại
Thọ yểu số trời,
Lòng ta ái ngại!
Rót chén rượu này,
Lòng ta xót xa,
Ngươi có khôn thiêng,
Chứng giám cho ta.
Thương ngươi thủa nhỏ,
Chơi với Bá Phù,
Trượng nghĩa khinh tài,
Nhường nhà cho nhau.
Thương ngươi trẻ trung,
Có chí cao xa,
Gây dựng bá nghiệp,
Chiếm riêng sơn hà.
Thương ngươi sức khoẻ,
Giữ đất Ngô Trung.
Cảnh Thăng mất vía,
Tôn Sách yên lòng.
Thương ngươi đẹp giai,
Sánh với Tiểu Kiều,
Rể tôi nhà Hán,
Xứng đáng trăm chiều.
Thương ngươi khí khái,
Ngăn việc hàng Tào,
Trước dù cụp cánh,
Rồi cũng bay cao.
Thương ngươi khôn ngoan,
Tưởng Cán đến dụ,
Chén rượu thảnh thơi,
Tào Man mắc mẹo.
Thương ngươi có tài,
Văn võ kiêm toàn,
Hoả công phá giặc,
Chuyển nguy thành an.
Tưởng ngươi khi ấy,
Anh hùng ghê gớm,
Lệ tuôn hai hàng,
Thương ngươi mất sớm.
Bụng ngươi trung nghĩa,
Hồn ngươi anh linh,
Mới ba mươi tuổi,
Nghìn thu lưu danh.
Ruột ta xót xa,
Thương ngươi tình thiết,
Trăm thảm nghìn sầu,
Kể sao cho xiết.
Trời Ngô mịt mù,
Ba quân thở than,
Chủ thì sùi sụt,
Bạn cũng lệ ràn.
Lượng tôi bất tài,
Xin mẹo cầu mưu,
Giúp Ngô chống Tào,
Phò Hán yên Lưu.
Vẫn mong cùng ngươi,
Cứu giúp nhau cùng,
Người còn, kẻ mất,
Xót xa đau lòng.
Than ôi Công Cẩn,
Đã biệt nhau rồi,
Thôi nói chi nữa,
Thế là xong đời!
Ngươi có khôn thiêng,
Soi thấu vi thầm,
Từ rầy thiên hạ,
Ai kẻ tri âm!
Than ôi! Đau đớn thay!
Thượng hưởng.
Bài thơ này được chép trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa (Hồi 57) của La Quán Trung, cho là của Gia Cát Lượng khóc Chu Du. Tuy nhiên, bài thơ không thấy trong sách nào khác, nhiều khả năng do La Quán Trung tự sáng tác.