29/03/2024 19:51Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Mại thán ông
賣炭翁

Tác giả: Bạch Cư Dị - 白居易

Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi Vanachi vào 15/09/2007 15:22

 

Nguyên tác

賣炭翁,
伐薪燒炭南山中。
滿面塵灰煙火色,
兩鬢蒼蒼十指黑。
賣炭得錢何所營,
身上衣裳口中食。
可憐身上衣正單,
心憂炭賤願天寒。
夜來城上一尺雪,
曉駕炭車輾冰轍。
牛困人飢日已高,
市南門外泥中歇。
翩翩兩騎來是誰,
黃衣使者白衫兒。
手把文書口稱敕,
回車叱牛牽向北。
一車炭,千餘斤,
官使驅將惜不得。
半匹紅紗一丈綾,
繫向牛頭充炭直。

Phiên âm

Mại thán ông!
Phạt tân, thiên thán Nam Sơn trung,
Mãn diện trần hôi yên hoả sắc,
Lưỡng mấn thương thương, thập chỉ hắc,
Mại thán đắc tiền hà sở doanh?
Thân thượng y thường, khẩu trung thực,
Khả liên thân thượng y chính đan.
Tâm ưu thán tiện nguyện thiên hàn.
Dạ lai thành thượng nhất xích tuyết,
Hiểu giá thán xa triển băng triệt.
Ngưu khốn, nhân cơ, nhật dĩ cao,
Thị nam môn ngoại nê trung yết.
Lưỡng kị phiên phiên lai thị thuỳ?
Hoàng y sứ giả bạch sam nhi.
Thủ bả văn thư, khẩu xưng: “sắc”!
Hồi xa sất ngưu khiên hướng Bắc.
Nhất xa thán, thiên dư cân,
Cung sứ khu tương tích bất đắc.
Bán thất hồng sa, nhất trượng lăng
Hệ hướng ngưu đầu sung thán trị.

Dịch nghĩa

Ông lão bán than!
Chặt củi, đốt thành than trong núi Chung Nam.
Mặt lấm mồ hôi và tro bụi, khói than lem luốc,
Hai mái tóc mai hoa râm, mười ngón tay đen thui.
Bán than được tiền rồi thì dùng tiền làm gì?
Mua quần áo mặc che thân, và đồ ăn đổ vào miệng.
Thương thay quần áo trên mình ông quá đơn sơ,
Trong lòng thì lo than xuống giá, cầu cho trời làm lạnh để bán được than.
Đêm qua bên ngoài thành, tuyết sa dày cả thước,
Buổi sáng đóng xe than, lăn bánh trên đường đóng băng.
Trâu mệt người đói, mặt trời lên đã cao,
Tại chợ phía cửa nam ông ngồi nghỉ mệt trên vũng bùn.
Có hai người cưỡi ngựa chạy như bay là ai vậy?
Đó là sứ giả nhà vua mặc áo vàng và lính đi theo mặc áo trắng.
Tay cầm tờ giấy, miệng hô: “Sắc chỉ nhà vua!”
Họ quay xe hò trâu kéo về hướng bắc.
Một xe đầy than nặng hơn ngàn cân,
Sứ giả cung đình lấy đi, có tiếc cũng chẳng làm gì được.
Nửa xấp lụa hồng và một trượng lụa hoa,
Buộc trên sừng trâu họ trả cho trị giá than lấy đi.

Bản dịch của Hoàng Tạo, Nam Trân

Ông bán than!
Đốt củi đốt than trong núi Nam,
Mặt mày tro bụi khói lửa ám,
Mái tóc hoa râm tay đen ngòm!
Bán than được tiền ông tính toán:
Phần sắm quần áo, phần gạo cơm.
Thương thay! Trên mình áo mỏng dính,
Lòng lo than rẻ, mong trời lạnh!
Đêm qua ngoài thành tuyết hàng thước,
Sớm đánh xe than, rãnh băng ướt,
Trâu mỏi, người đói, mặt trời cao,
Bùn lầy cửa Nam tạm nghỉ bước.
Băng băng đôi ngựa, kìa ai nhỉ?
Áo vàng, áo trắng hai quan thị.
Tay giơ giấy tờ, mồm quát: “Sắc!”
Quay xe hò trâu kéo về bắc.
Một xe than nặng hơn nghìn cân,
Người nhà vua lấy, tiếc chẳng được.
Nửa tấm lụa hồng, một trượng the,
Buộc lên sừng trâu, không lấy? Mặc!

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Bạch Cư Dị » Mại thán ông