10/05/2024 15:06Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Minh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 07/02/2019 12:58
Nguyên tác
漢陽江雨昔曾過，
歲月驚心感逝波。
老子本將龍作性，
楚人元以鳳為歌。
朱弦獨操誰能識，
白頸成群爾柰何。
矯首雲霄時一望，
別山長是鬱嵯峨。
Phiên âm
Hán Dương[1] giang vũ tích tằng qua,
Tuế nguyệt kinh tâm cảm thệ ba.
Lão Tử[2] bản tương long tác tính,
Sở nhân[3] nguyên dĩ phụng vi ca.
Chu huyền[4] độc tháo thuỳ năng thức,
Bạch cảnh thành quần nhĩ nại hà.
Kiểu thủ vân tiêu thời nhất vọng,
Biệt sơn[5] trường thị úc tha nga.Dịch nghĩa
Mưa trên sông Hán Dương trước đây đã từng qua
Thấy sông nước trôi mà giật mình cho năm tháng qua
Lão Tử vốn có người đem rồng ra để sánh
Người Sở vẫn hay đem phượng ra để ca
Một mình gẩy đàn giây đỏ chẳng ai hiểu
Loại người cổ trắng có nhiều, bác làm thế nào
Chốc một ngẩng đầu nhìn mây
Biệt sơn mãi là cao vờiBản dịch của Lê Xuân Khải
Hán Dương mưa gió trước qua rồi
Năm tháng giật mình sóng nước trôi
Lão Tử vốn đem rồng để sánh
Tiếp Dư vẫn lấy phượng ca chơi
Đàn tranh mình gẩy ai người hiểu
Kẻ tục bầy thành mỗi bác thôi
Trời biếc ngẩng nhìn lên thỉnh thoảng
Biệt sơn mãi vẫn dáng cao vời
Long Hồ chỉ Lý Chí, năm ông 54 tuổi, sau khi từ quan, viết sách và dạy học ở Long Hồ, Na Thành, nên bạn bầu gọi thành tên hiệu. Hoằng Đạo rất ngưỡng mộ Lý Chí, và chịu ảnh hưởng về tư tưởng rất sâu.
[1] Tên huyện ở trung bộ tỉnh Hồ Bắc, vùng hạ du sông Hán.
[2] Chỉ Lý Nhĩ, ở đây đem Lý Chí so với Lão Tử. Lão Tử sử ký chép Khổng Tử đánh giá về Lão Tử: “Đến như rồng thì ta không thể hiểu được, rồng cưỡi gió mây lên trời, ta nay gặp Lão Tử, ông ta như rồng vậy”.
[3] Luận ngữ - Vi Tử: Người cuồng nước Sở là Tiếp Dư ca trước mặt Khổng Tử “Phượng ơi, Phượng ơi! Đức nay sao mà suy vậy? Người đi rồi không thể can, người đến cũng theo như vậy. Thôi đi, thôi đi! Ngày nay người theo đuổi chính sự chỉ có chết!“
[4] Đàn tranh. Câu này ý nói lời nói và việc làm của Lý Chí quá cao, không được mọi người hiểu đến.
[5] Tức Tằng Sơn, ở mé đông sông Hán, Hồ Bắc.