03/10/2024 21:25Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Chu trung khổ nhiệt khiển hoài, phụng trình Dương trung thừa thông giản đài tỉnh chư công
舟中苦熱遣懷奉呈陽中丞通簡臺省諸公

Tác giả: Đỗ Phủ - 杜甫

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 15/03/2014 16:42

 

Nguyên tác

愧為湖外客,
看此戎馬亂。
中夜混黎氓,
脫身亦奔竄。
平生方寸心,
返掌帳下難。
嗚呼殺賢良,
不叱白刃散。
吾非丈夫特,
沒齒埋冰炭。
恥以風病辭,
胡然泊湘岸。
入舟雖苦熱,
垢膩可溉灌。
痛彼道邊人,
形骸改昏旦。
中丞連帥職,
封內權得按。
身當問罪先,
縣實諸侯半。
士卒既輯睦,
啟行促精悍。
似聞上遊兵,
稍逼長沙館。
憐好彼克修,
天機自明斷。
南圖卷雲水,
北拱戴霄漢。
美名光史臣,
長策何壯觀。
驅馳數公子,
咸願同伐叛。
聲節哀有餘,
夫何激衰懦。
偏裨表三上,
鹵莽同一貫。
始謀誰其間,
回首增憤惋。
宗英李端公,
守職甚昭煥。
變通迫脅地,
謀畫焉得算。
王室不肯微,
兇徒略無憚。
此流須卒斬,
神器資強干。
扣寂豁煩襟,
皇天照嗟嘆。

Phiên âm

Quý vi hồ ngoại khách,
Khán thử nhung mã loạn.
Trung dạ hỗn lê manh,
Thoát thân diệc bôn thoán.
Bình sinh phương thốn tâm,
Phản chưởng trướng hạ nan.
Ô hô sát hiền lương,
Bất sất bạch nhận tán.
Ngô phi trượng phu đặc,
Một xỉ mai băng thán.
Sỉ dĩ phong bệnh từ,
Hồ nhiên bạc Tương ngạn.
Nhập chu tuy khổ nhiệt,
Cấu nị khả khái quán.
Thống bỉ đạo biên nhân,
Hình hài cải hôn đán.
Trung thừa liên soái chức,
Phong nội quyền đắc án.
Thân đương vấn tội tiên,
Huyện thực chư hầu bán.
Sĩ tốt ký tập mục,
Khởi hành xúc tinh hãn.
Tự văn thượng du binh,
Sảo bức Trường Sa quán.
Liên hảo bỉ khắc tu,
Thiên cơ tự minh đoạn.
Nam đồ quyển vân thuỷ,
Bắc củng đới tiêu Hán.
Mỹ danh quang sử thần,
Trường sách hà tráng quan.
Khu trì sổ công tử,
Hàm nguyện đồng phạt bạn.
Thanh tiết ai hữu dư,
Phu hà khích suy noạ.
Thiên tỳ biểu tam thượng,
Lỗ mãng đồng nhất quán.
Thuỷ mưu thuỳ kỳ gian,
Hồi thủ tăng phẫn uyển.
Tông anh Lý Đoan công,
Thủ chức thậm chiêu hoán.
Biến thông bách hiếp địa,
Mưu hoạ yên đắc toán.
Vương thất bất khẳng vi,
Hung đồ lược vô đạn.
Thử lưu tu tốt trảm,
Thần khí tư cường can.
Khấu tịch khoát phiền khâm,
Hoàng thiên chiếu ta thán.

Dịch nghĩa

Tôi thẹn vì là người trong vùng hồ,
Thấy cái loạn chiến tranh này.
Nửa đêm làm náo loạn lẫn với dân đen,
Trốn chạy để cố thoát thân.
Suốt đời một tấc lòng,
Gặp cái nạn phản bạn trong bộ tham mưu.
Thương ôi giết người hiền,
Cứ vung dao trắng lên mà giết chẳng cần kêu tên.
Tôi chẳng phải là kẻ anh hùng,
Răng rụng, lòng chôn nơi tro lạnh.
Tôi ngượng đã lấy cớ vì bệnh nhão não mà từ chức,
Bỗng dưng mà ghé thuyền vào bờ sông Tương.
Trong thuyền tuy chịu nóng bức,
Cáu ghét bẩn được chùi sạch!
Đau buồn là những người bên đường kia,
Sớm chiều đã thấy hình hài thay đổi.
Quan Trung thừa có đầy đủ quyền suý gần đó,
Trong vùng án giữ binh quyền.
Tự ông đứng ra hỏi tội kẻ làm loạn,
Tiếp liệu trong huyện coi như bằng nửa chư hầu.
Binh sĩ đã một lòng chung sức,
Đưa quân tinh nhuệ đến ngay.
Nghe nói lính miền trên,
Đã sớm chặn thành Trường Sa.
Thương tốt, kẻ khác ắt sửa mình,
Cơ trời tự đoán rõ.
Miền nam cuốn mây nước,
Sao bắc mang uy nghi Hán.
Danh thơm làm cho người viết sử nhận ra ngay,
Mưu lược ai là người vượt qua?
Rong ruổi một số ông,
Cùng nguyện đánh kẻ phản loạn.
Tiếng thơm, tiết tháo có dư sức,
Để ý làm gì tới bọn nhút nhát.
Ban tham mưu đưa kiến nghị ba lần,
Ngay cả người cục mịch cũng đồng lòng.
Ai là kẻ gây sự,
Quay đầu nhìn càng căm giận.
Nổi bật có Lý đoan công,
Thi hành chức vụ rất sáng suốt.
Trong cảnh eo hẹp có thể biến thành thông,
Mưu lược hoạch định tính toán kỹ càng.
Cơ đồ nhà vua không thể để suy vi,
Bọn dữ dẹp chẳng ngại.
Bọn xấu này nên chém cho chết,
Những vật thiêng (ngôi vua) cần có cột chống vững.
Cởi mở cái u uất để giải toả nỗi buồn,
Ông trời thấu rõ lời than vãn.

Bản dịch của Nhượng Tống

Bên hồ nghĩ tủi phận hèn
Nhìn cho thế loạn nổi lên mấy lần
Nửa đêm lộn với nhân dân
Trốn chui may thoát tấm thân bình bồng
Thương ai nhờ nước hết lòng
Mắc nạn vì lũ chân trong lật lường
Đang tay giết bậc hiền lương
Họp nhau đao lớn, gươm thường hung hăng
Cùn đời ôm nỗi bất bằng
Trượng phu ai lại như thằng tôi đâu
Kè kè bệnh dệt bấy lâu
Bỗng dưng thuyền lại dạt vào Tiêu Tương
Trong thuyền nóng bức như rang
May rằng ghét bụi được thường tắm luôn
Bên đường bao xác không hồn
Sớm chiều thịt héo, xương mòn đổi thay
Trung thừa đóng giữ gần đây
Bình lương ở cả một tay kinh quyền
Đứng ra hỏi tội trước tiên
Thóc nhiều, đất rộng, các miền kém xa
Quan quân trên thuận dưới hoà
Cắt phường tinh nhọn đem ra biên đình
Miền trên nghe nói đại binh
Kéo sang đã tới bên thành Trường Sa
Nghĩa lân lý thế mới là
Triều đình rồi sẽ xét ra công này
Miền nam cuốn sạch khói mây
Ánh sao Bắc Đẩu từ đây rực trời
Tiếng lành sử sách để đời
Xem ra chước rộng, mưu dài ai hơn?
Dưới cờ lớn, nhỏ các quan
Cũng xin ra sức dẹp loàn cứu dân
Lời xin tha thiết ân cần
Giấy làm các tướng ba lần dâng lên
Một lòng dưới cũng như trên
Kẻ ngu cũng cảm, lũ hèn hung hăng
Đồng thanh tức tối vô chừng
Đầu trò gây loạn, hỏi thằng nào đây?
Lý Đoan công tính thẳng ngay
Việc trong bổn phận xưa rầy chẳng sai
Một mình tính toán rạch ròi
Không lo hiếp bách có tài biến thông
Nhà vua còn thể hưng long
Quân gian dám lấy phép công làm thường
Lũ này phải chém tan xương
Nhà vàng cần có cột, rường mới nên
Ngâm nga khuây chút dạ phiền
Xét soi đội đức Hoàng Thiên trên đầu
(Năm 770)

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Đỗ Phủ » Chu trung khổ nhiệt khiển hoài, phụng trình Dương trung thừa thông giản đài tỉnh chư công