20/04/2024 16:06Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 30/11/2018 21:04
Nguyên tác
雲棧曾聞蜀道難，
橫州五險亦危灘。
掛蛇立壁豺當路，
搏兔奔流石激湍。
捲幔行人心起敬，
撐篙舟子口吞酸。
虎跳纔上龍門下，
波撼風搖馬援壇。
Phiên âm
Vân sạn tằng văn Thục đạo nan[1],
Hoành Châu Ngũ Hiểm diệc nguy than.
Quải xà lập bích sài đương lộ,
Bác thố bôn lưu thạch khích thoan.
Quyển mạn hành nhân tâm khởi kính,
Sanh cao chu tử khẩu thôn toan.
Hổ khiêu tài thướng Long môn hạ,
Ba hám phong dao Mã Viện[2] đàn.Dịch nghĩa
Đường sạn đạo cao tới mây từng nghe đường Thục khó,
Ngũ Hiểm ở Hoành Châu cũng là bãi nguy hiểm.
Rắn treo vách dựng sài lang chắn đường,
Bắt thỏ, dòng nước được đá khích càng chảy xiết.
Cuốn màn người đi đường nổi lòng kính sợ,
Chống sào người chở thuyền miệng nuốt chua cay.
Hổ nhảy mới trèo lên, cửa rồng đã xuống,
Sóng gió lay lắc đàn Mã Viện.Bản dịch của Hoài Anh
Từng nghe đường Thục khó khăn,
Bãi Ngũ Hiểm chẳng kém phần gian nan.
Rắn treo vách, sói chặn đàng,
Nước chồm bắt thỏ, đá ngang khích dòng.
Người qua kính sợ trong lòng,
Đắng cay đời kẻ nhọc công chở thuyền.
“Hổ nhảy” xuống, “cửa rồng” lên,
Sóng lay gió lắc ngôi đền Phục Ba.
Ngũ Hiểm than ở Hoành Châu, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, nằm trên đường thuỷ mà các sứ đoàn Việt Nam sang Trung Quốc phải đi qua, gồm có 6 bãi (than) liên tiếp theo hướng ngược dòng, bãi đầu tiên là Khởi Kính 起敬, nhưng chưa phải là bãi nguy hiểm, mà 5 bãi sau mới nguy hiểm, nên gọi là Ngũ Hiểm than theo thứ tự: 立壁 Lập Bích, 龍壁 Long Môn, 虎跳 Hổ Khiêu, 搏兔 Bác Thố, 掛蛇 Quải Xà. Tác giả là đã đưa được tên của cả 6 bãi vào trong bài thơ này.
[1] Nhắc bài Thục đạo nan của Lý Bạch.
[2] Danh tướng đời Hán, Trung Quốc.