23/04/2024 19:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nguyên
Đăng bởi tôn tiền tử vào 12/03/2021 08:36
Nguyên tác
奉使入蠻煙，
終軍始妙年。
抗旌辭朔野，
擊楫渡湘川。
翠竹侵巖際，
黃茅盡海邊。
狼荒非善地，
為戒莫留連。
Phiên âm
Phụng sứ nhập man yên,
Chung Quân[1] thuỷ diệu niên.
Kháng tinh[2] từ sóc dã,
Kích tiếp độ Tương Xuyên.
Thuý trúc xâm nham tế,
Hoàng mao tận hải biên.
Lang hoang phi thiện địa,
Vị giới mạc lưu liên.Bản dịch của phanlang @www.tvvn.org
Nhận mệnh sứ đất man chướng khói,
Giống năm đầu chói lọi Chung Quân.
Phất cao cờ hết tuần mạc bắc,
Vỗ mái chèo qua hẳn Tương Xuyên.
Tre xanh biếc lấn nghiêng sườn núi,
Cỏ tranh vàng mọc cuối biển hoang.
Vùng đất dữ sói lang béo bở,
Hãy đề phòng đừng ở đây lâu.
Tuyên phủ sứ là chức quan thời trước lập ra để tuần tra các địa khu hậu chiến hoặc thuỷ lợi hạn hán, về sau dùng vào việc đốc thúc quân lữ. Đến đời Nguyên, Nguyên Thế Tổ Hốt Tất Liệt lập tại Bắc Kinh, Yên Kinh mỗi lộ 10 tuyên phủ ty, dùng chức quan tuyên phủ sứ đặc biệt tuần tra cai quản các khu dân tộc thiểu số ở Vân Nam, Tứ Xuyên, Hồ Quảng, Lĩnh Nam... thâu dụng thổ quan cùng quản lý quân đội địa phương.
[1] Chung Quân 終軍 (khoảng 133 tr.CN - 112 tr.CN) tự Tử Vân 子雲, người Tế Nam 濟南, nhà ngoại giao, chính trị thời Tây Hán, được Hán Vũ Đế thăng Gián đại phu 諫大夫, từng đi sứ Hung Nô, Nam Việt, nổi tiếng với điển tích Thỉnh anh 請纓 (xin vua Hán ban cho sợi dây dài đi sứ Nam Việt bắt trói vua Triệu đem về triều). Tuy nhiên lần nầy bị tướng Nam Việt là Lữ Gia giết chết khi mới 21 tuổi.
[2] Dương cờ, lấy tích Chung Quân. Hán thư - Chung Quân truyện: “Phiêu kỵ kháng tinh, Côn Tà hữu nhẫm” 票騎抗旌，昆邪 右衽 (Tướng phiêu kỵ dương cờ, chúa Hung Nô là Côn Tà phải mặc áo theo cách buộc nút bên mặt [tức theo tục lệ người Hán mặc áo nếp bên phải]).