19/04/2024 19:42Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 25/10/2005 18:02
Nguyên tác
群山萬壑赴荊門，
生長明妃尚有村。
一去紫臺連朔漠，
獨留青塚向黃昏。
畫圖省識春風面，
環珮空歸月下魂。
千載琵琶作胡語，
分明怨恨曲中論。
Phiên âm
Quần sơn vạn hác phó Kinh Môn[1],
Sinh trưởng Minh Phi[2] thượng hữu thôn.
Nhất khứ tử đài liên sóc mạc,
Độc lưu thanh trủng[3] hướng hoàng hôn.
Hoạ đồ tỉnh thức xuân phong diện,
Hoàn bội[4] không quy nguyệt dạ hồn.
Thiên tải tỳ bà tác Hồ ngữ,
Phân minh oán hận[5] khúc trung luân.Dịch nghĩa
Vượt qua nhiều núi non, muôn dòng suối, đi đến núi Kinh Môn.
Tại đây vẫn còn có xóm làng, là chỗ Minh Phi sinh trưởng khi xưa.
Khi nàng ra đi, cung Tử Đài nối liền với sa mạc miền Bắc.
Bây giờ chỉ còn lại mả xanh dưới bóng hoàng hôn.
Xem bức hoạ, vua Hán phảng phất nhận biết khuôn mặt nàng trong gió xuân.
Nhưng chỉ còn hồn nàng với hoàn bội trở về dưới trăng.
Ngàn năm sau còn truyền lại khúc đàn tỳ bà làm theo âm điệu Hồ;
Trong khúc ca, bày tỏ rõ ràng niềm oán hận.Bản dịch của Chi Điền
Nghìn non vạn suối ở Kinh Môn
Thôn cũ Minh Phi dấu vẫn còn
Gác tía giã từ lên Bắc mạc
Mồ xanh lưu lại dưới hoàng hôn
Họa đồ chẳng vẽ xuân kiều diễm
Vàng ngọc đành trao giấc mộng hồn
Muôn thuở tỳ bà lưu điệu rợ
Khúc đàn ai oán mạch sầu tuôn!
(Năm 766)
[1] Tên núi ở huyện Nghi Đô, tỉnh Hồ Bắc.
[2] Tức Vương Chiêu Quân. Đời Hán Nguyên Đế, cung nữ Vương Chiêu Quân vì không chịu hối lộ hoạ công Mao Diên Thọ, nên bị hoạ hình xấu, không được vua lưu ý. Đến khi đã quyết định gả Chiêu Quân cho chúa Hung Nô, vua mới gặp mặt nàng, rất hối tiếc, nhưng việc đã lỡ rồi.
[3] Mộ Vương Chiêu Quân ở huyện Quy Tuy, tỉnh Tuy Viễn. Theo truyền thuyết miền này cỏ đều bạc trắng, riêng cỏ mọc trên mộ Chiêu Quân là màu xanh, nên gọi là thanh trủng.
[4] Đồ trang sức của phụ nữ.
[5] Tương truyền Chiêu Quân khi ở Hung Nô làm ra bài ca rất ai oán, gọi là "Chiêu Quân oán".