Bài 78 - Hoà vi quý

Theo Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm dựa theo các bản Nôm Trình quốc công Nguyễn Bỉnh Khiêm thi tập (AB.635), Bạch Vân Am thi tập (AB.157), Trình quốc công Bạch Vân Am thi tập (AB.309).

Bản quốc ngữ trong Bạch Vân quốc ngữ thi tập (Nguyễn Quân):

Ở thế đừng tranh tiếng trượng phu,
Làm chi cho có sự đôi co.
Đây cậy đây khôn, đây chẳng chịu,
Đấy rằng đấy phải, đấy không thua.
Duật nọ hãy còn đua với bạng,
Lươn kia đâu dễ kém chi cò.
Chữ rằng: Nhân dĩ hoà vi quý,
Vô sự thì hơn kẻo phải lo.

[1] Từ câu “duật bạng tương trì, ngư ông đắc lợi” nghĩa là cò ngao níu nhau, lão chài được lợi.
[2] Lươn: thân dài, có thể quấn chặt được thân cò. Cò: mỏ dài, có thể mổ vào thịt lươn. Ý nói mỗi bên đều có sở trường để đối địch với nhau.
[3] Người ta ở đời nên lấy sự hoà hảo với nhau làm điều cốt yếu.