26/04/2024 07:20Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trần
Đăng bởi Vanachi vào 04/07/2008 02:43
Nguyên tác
虞庭庶事務熙康，
績典惟公合陟揚。
人望夔龍參玉鉉，
天教星鳳展彝章。
曲江夙負經綸學，
司馬寧辭四六長。
聖世倘懷遺棄物，
願施栽藻到農桑。
Phiên âm
Ngu đình[1] thứ sự vụ hy khang,
Tích điển duy công hợp trắc dương.
Nhân vọng quỳ long[2] tham ngọc huyễn,
Thiên giao Tinh phượng[3] triển di chương.
Khúc Giang[4] túc phụ kinh luân học.
Tư mã ninh từ tứ lục[5] trường.
Thánh thế thảng hoài di khí vật.
Nguyện thi tài tảo đáo nông tang.Dịch nghĩa
Mọi việc trong triều đình nhà Ngu sao được rực rỡ tốt lành,
Sắp xếp điển pháp chỉ có ông là xứng được cất nhắc.
Đời mong những bậc quỳ, long được đặt vào chỗ quan trọng,
Trời sai sao Cảnh Tinh, chim phượng hoàng mở mang điển chương.
Khúc Giang từ lâu đã nổi tiếng về tài học trị nước cứu đời,
Tư mã lẽ nào lại từ chối sở trường của mình về văn tứ lục.
Đời thịnh trị, chúa có đoái trông đến vật bị vứt bỏ còn sót lại,
Thì xin nguyện đem tài mọn văn đến tận thôn xóm.Bản dịch của Nguyễn Văn Dũng Vicar
Triều Ngu mọi việc thật huy hoàng
Lễ điển duy ông hợp tiến quan
Mong tạc Long Quỳ chuông đỉnh ngọc
Trời sai Tinh Phượng mở chương vàng
Khúc Giang tài học dùng an quốc
Tư Mã văn nào chối trị bang
Đời thịnh vua dùng người bỏ sót
Nguyện gieo văn mọn đến thôn trang.
[1] Chỉ triều Ngu của Đế Thuấn, một vị vua huyền thoại Trung Quốc thời cổ đại, nằm trong Ngũ Đế. Trong văn học Việt Nam, thời Nghiêu, Thuấn được dùng làm điển cố miêu tả thời thái bình. Các hoàng đế Việt Nam cũng dùng Nghiêu Thuấn là mẫu mực cho việc cai trị.
[2] Là rồng và con quỳ. Con quỳ theo truyền thuyết là một loài quái, ở gỗ đá, giống như rồng, có một chân. Các đồ chuông đỉnh khắc hình nó với sự tôn quý, quỳ cũng là tên người, một vị quan nhạc hiền tài đời vua Thuấn.
[3] Tinh là sao Cảnh. Cảnh Tinh xuất hiện là điềm phúc lớn thái bình thịnh trị. Phượng là chim phượng hoàng.
[4] Thi tiến sĩ ở đời Đường được đặt tại kinh đô Trường An. Hằng năm tổ chức thi vào tháng một, tháng hai công bố danh sách và thứ bậc của các khoá thi. Vào lúc xuân về hoa nở, nhà vua tổ chức yến tiệc long trọng vườn hạnh ở Khúc Giang để ban thưởng cho các tiến sĩ mới thi đỗ.
[5] Thể văn xưa có đối không vần.