19/04/2024 21:27Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi tôn tiền tử vào 16/10/2018 17:21
Nguyên tác
一片能教一斷腸，
可堪平砌更堆墻。
飄如遷客來過嶺，
墜似騷人去赴湘。
亂點苺苔多莫數，
偶粘衣袖久猶香。
東風謬掌花權柄，
卻忌孤高不主張。
Phiên âm
Nhất phiến năng giao nhất đoạn trường,
Khả kham bình thế cánh đôi tường.
Phiêu như thiên khách lai qua Lĩnh[1],
Truỵ tự tao nhân[2] khí phó Tương[3].
Loạn điểm môi đài da mạc sổ,
Ngẫu chiêm y tụ cưu đo hương.
Đông phong mậu chưởng hoa quyền bính,
Khước kỵ cô cao bất chủ trương.Dịch nghĩa
Một cánh hoa là một nỗi đau lòng
Có thể rải ngập thềm hoặc thành đống ở đầu tường
Bay như khách biếm qua miền Ngũ Lĩnh
Rơi tựa nhà thơ đi vào vùng Tương
Rải ngập rêu không đếm nổi
Chợt vương vào tay áo, lâu vẫn thơm
Gió đông nhầm cầm quyền hoa
Lại ghét vẻ cao ngạo của mai nên để mặcBản dịch của Lê Xuân Khải
Mỗi cánh gây nên nỗi đoạn trường
Bậc thềm rải khắp đắp đầu tường
Bay như khách biếm qua vùng Lĩnh
Rơi tựa nhà thơ đến đất Trương
Trắng điểm nền rêu không đếm hết
Chợt vương tay áo mãi còn hương
Gió đông quyền bính hoa nhầm nắm
Cao ngạo không ưa chẳng ngó ngàng
Bài này tuyển từ Hậu Thôn tập quyển 3, bản Tứ khố toàn thư. Năm Gia Định thứ 17, tác giả làm lệnh Kiến Dương (nay là phía bắc Phúc Kiến), lúc bấy giờ còn là miền đất hoang vắng, Lưu có lòng oán vọng nên làm thơ này, tỏ ra bực bồi vì bị khiển trích và châm chọc người cầm quyền lúc bấy giờ. Sau bị gián quan là Lý Tri Hiếu, Lương Thành Đại chép mật cáo với quyền tướng là Sử Di Viên. Sử cho rằng hai câu cuối nhằm phỉ báng nhà cầm quyền, bèn biếm tác giả làm thông phán Cát Châu, không bao lâu lại truất nữa, ở không 10 năm. Sau này tác giả nhớ lại việc này làm bài Bệnh hậu phỏng mai 病後訪梅.
[1] Chỉ Lĩnh ngoại, vùng đất ngoài Ngũ Lĩnh (Việt Thành, Đô Băng, Nam Chử, Kỵ Điền và Đại Du), tức vùng đất chưa khai hoá giữa các tỉnh Hồ Nam, Giang Tây, Quang Tây, Quảng Đông của Trung Quốc.
[3] Vùng Hồ Tương.
[2] Chỉ Khuất Nguyên. Sau khi bị vua Sở không dùng, ông đi về vùng Hồ Tương rồi chết ở sông Mịch La.