30/03/2024 05:17Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Vịnh sử cảm hứng tạp thi
詠史感興雜詩

Tác giả: Phó Sơn - 傅山

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 15/03/2019 09:29

 

Nguyên tác

孟德張漢羅,
正平不可援。
于于岑牟衣,
落落鸚鵡篇。
天子竟可挾,
賤士終難前。
愚者誚剛折,
明知當不然。
陳徐早委質,
稱頌文翩翩。
一時離疾疫,
不聞獨長年。

Phiên âm

Mạnh Đức[1] trương Hán la[2],
Chính Bình[3] bất khả viên (viện).
Vu vu sầm mâu[4] ý (y),
Lạc lạc “Anh vũ[5]” thiên.
Thiên tử cánh khả hiệp[6],
Tiện sĩ chung nan tiền.
Ngu giả tiếu cương chiết,
Minh tri đương bất nhiên.
Trần Từ[7] tảo uỷ chất,
Xưng tung văn phiên phiên.
Nhất thời ly tật dịch,
Bất văn độc trường niên.

Dịch nghĩa

Mạnh Đức giăng lưới Hán
Chính Bình không thể tiến thân được
Thản nhiên mặc áo sầm mâu
Thiên anh vũ nổi tiếng
Thiên tử còn có thể ép
Kẻ sĩ nghèo khó mà đến gần
Người ngu cười chê là cương nghị nên thiệt thân
Người hiểu biết lại không cho là thế
Trần Từ đã sớm về quy thuận
Lời văn ca tụng bay bổng
Một khi gặp bệnh dịch
Tên tuổi không còn nghe thấy nữa

Bản dịch của Lê Xuân Khải

Mạnh Đức giăng lưới Hán
Chính Bình không tiến thân
Áo sầm nâu vui mặc
Anh vũ nổi một thiên
Thiên tử còn thể ép
Kẻ sĩ nghèo khó gần
Người ngu cười cứng quá
Trí giả nức lời khen
Trần, Từ sơm quy thuận
Tán tụng bay bổng văn
Một khi gặp dịch bệnh
Không còn nghe tuổi tên
[1] Tên chữ của Tào Tháo.
[2] Hán thư - Hình pháp chế chép: “Cấm võng sơ khoát” (Lưới cấm thưa rộng), nhân đó lấy chữ “Hán võng” để chỉ chung triều đình. Câu này ý nói Tào Tháo dùng quyền thế để ràng buộc nhân tài, khiến họ phải cúi đầu nghe lệnh để cho mình dùng.
[3] Tên chữ của Nễ Hành, văn học gia cuối đời Hán. Ông có tài biện bác, văn từ giỏi. Tính ông cương ngạo, Tháo muốn gặp ông vờ có bệnh điên không chịu đến. Tháo định làm nhục ông trước mặt mọi người, nhưng lại bị ông làm nhục, sau ông bị Hoàng Tổ giết.
[4] Áo mũ của người đánh trống và thổi tù và ngày xưa hay dùng. Nễ Hành từng bị Tào Tháo sai đánh trống, đây mượn để chỉ Nễ Hành.
[5] Tên một bài phú ngắn nổi tiếng do Nễ Hành làm, mô tả nỗi đau buồn của kẻ sĩ gặp bước đường không may.
[6] Long Trung đối của Gia Cát Lượng nói: “Tào Tháo hiệp thiên tử dĩ lệnh chư hầu” (Tào Tháo ép thiên tử để sai khiến chư hầu).
[7] Tức Trần Lâm và Từ Cán, đều là thành viên của Trường An thất tử. Câu này chỉ Trần Lâm và Từ Cán đều về hàng Toà Tháo. Riêng Lâm có bài hịch nổi tiếng kể tội Tào trước khi Viên Thiệu ra quân đánh Tào Tháo. Sau này đều nhiễm ôn dịch mà chết không để lại tên tuổi gì.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Phó Sơn » Vịnh sử cảm hứng tạp thi