29/03/2024 16:28Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Xuân trung phụng giám đốc Sơn Nam đê vụ kỷ sự

Tác giả: Phan Huy Ích - 潘輝益

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 11/05/2015 13:00

 

Phiên âm

Bang gia nông chính trọng hà phường (phòng),
Nam lộ công trình hệ giám đương.
Đê đoan trấp dư hưng bản trúc,
Điền tiền ngũ vạn kế phong cương.
San thù quân trạch dân lao mẫn,
Kiên trí hoàn công địa lợi trường.
Lịch thử tuần hành tuyên thạc hoạch,
Yếu giao xứ xứ tụng “Cam đường[1]”.

Dịch nghĩa

Chính sách nông nghiệp của nhà nước quan trọng nhất là việc phòng lụt,
Tôi vâng lệnh đôn đốc công trình đắp đê ở xứ Sơn Nam.
Có hơn hai chục đoạn đê cần đắp sửa lại,
Số tiền thu về diện tích ruộng có tới năm vạn quan.
San sẻ ơn trên chia đều cho dân để nhân dân chịu khó làm nhanh.
Đê đắp vững chắc thì lợi ruộng đất sẽ dài lâu.
Nhiều lần đi tuần hành các nơi đề truyền đạt kết hoạch to lớn ấy,
Quyết cố gắng làm tốt để các nơi đều ca hát bài thơ “Cam đường”.

Bản dịch của Lương Trọng Nhàn

Nông nghiệp nước nhà lụt phải phòng,
Sơn Nam vâng lệnh đắp đê sông.
Đoạn đê hai chục cần tu sửa,
Thu tới năm mươi ngàn mới xong.
San sẻ chia đều dân chịu khó,
Đê điều vững chải lợi cho đồng.
Bao lần kế hoạch đi truyền đạt,
Hát khúc “Cam đường” gắng góp công.
Tiểu dẫn: Mùa thu trước (1794), nước sông lên to khác thường, các đê cống bị sạt vỡ. Trấn Sơn Nam thượng (nay là Tỉnh Hà Nam và Hà Đông) cần đắp 22 đoạn đê mới, dài hơn 3000 trượng, công dịch ấy rất to lớn. Tháng 2 năm nay (1795) có chỉ vua truyền thu tiền ruộng mỗi mẫu ba mươi đồng tiền, thuê nhân công xây đắp, tuỳ theo từng đoạn mà trẻ tiền công, mỗi nơi một khác. Tôi được lệnh giám đốc việc đắp đê ấy, thân hành đi xem xét khắp nơi, giao các quan huyện sức cho các làng gần sông, bắt dân phu đem tre gỗ đến khởi công đắp, đúng kỳ hạn phải xong, không được chậm trễ. Sau một tháng, công việc làm xong, số tiền thu vào phát ra đến hơn năm vạn quan tiền, dân có mệt một lúc mà được lợi chung, ai nấy đều công nhận là tiện lợi.

Trần Sơn Nam thời Lê bao gồm các vùng Hà Nội, Hà Đông, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình.

[1] Một bài trong Kinh thi nhắc lại việc Thiệu Công Thích đời Chu đi về các nơi thôn quê để thi hành những chính sách có lợi cho dân, thường ngồi nghỉ dưới gốc cây cam đường, vì vây sau trông thấy cây ấy, nhân dân nhớ lại công đức của Thiệu Công, khuyên nhau chớ nên chặt phá. Tác giả có ý nói mình cũng đi về trong dân gian để thi hành chính sách tốt của triều Tây Sơn, như Thiệu Công, và phải làm sao cho nhân dân nhớ ơn.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Phan Huy Ích » Xuân trung phụng giám đốc Sơn Nam đê vụ kỷ sự