20/04/2024 15:54Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ca trù (hát nói); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 21/07/2008 03:30
Thú thiên nhiên đâu bằng Hương Tích,
Đủ màu thanh, cảnh lịch trăm chiều.
Người thời vui sô, lạp, ngư, tiều[1],
Kẻ thời thích yên, hà, phong, nguyệt.
Kho vô tận những thế nào chưa biết,
Thú hữu tình sơn thuỷ thực là vui.
Khi đăng lâm có lối lên trời,
Mây dưới gót đủ xanh, đen, vàng, đỏ, trắng.
Lúc vào động ngắm sơn quynh, thạch đắng[2],
Bút thần ngoan[3] khôn vẽ cho cùng.
Riêng một bầu sắc sắc không không[4],
Đủ mọi vẻ kỳ kỳ quái quái.
Động chủ hữu linh thần bút tại,
Hoá nhi vô ý tự nhiên công.[5]
Khách trào non ngoảnh lại mà trông,
Lòng mến cảnh dời chân đi hoá cứng.
Chén vân dịch[6] nghiêng bầu uống gắng,
Bút thơ tiên mở túi liền đề.
Giải Oan[7] ra tẩy tục lại thêm mê,
Thiên Trù[8] tới vong cơ[9] càng thấy khoẻ.
Làng thi tửu còn đâu hơn đấy nhỉ,
Chẳng Bồng Lai[10], Nhược Thuỷ[11] cũng thần tiên.
Rõ ràng “Đệ nhất Nam thiên[12]”,
Mang đi lại sợ quần tiên mất lòng.
Thôi thời để đó chơi chung.
Chùa Hương Tích ở làng Yến Vĩ, phủ Mỹ Đức, tỉnh Hà Đông (cũ). Sách Hương Sơn bảo quyển chép bà Diệu Thiện 妙善 tức bà Chúa Ba, con vua nước Hưng Lâm ở Tây Phương, khi đã đắc đạo về tu tại đây. Chùa ở trong ruột núi là một thắng cảnh đẹp nhất Bắc Việt. Trong động thờ Phật Quan Âm và các vị la hán, có nhiều nhũ đá rủ xuống đủ các hình.
[1] Người cắt cỏ, người đi săn, người đánh cá, người kiếm củi.
[2] Cửa núi, bậc đá.
[3] Chạm khắc.
[4] Thế giới có hình tượng và hư không theo quan niệm Phật giáo.
[5] Chữ Hán: 峒主有靈神筆在，化兒無意自然功. Nghĩa: Chúa động thực có thiêng nên bút thần vẫn còn đó; Trẻ tạo không định mà tạo nên một cảnh đẹp tự nhiên.
[6] Rượu tiên, nhẹ như hơi mây.
[7] Tên suối, chảy vắt ngang trên lối vào động Hương Tích. Nguời xưa tin rằng nước suối ấy có thể giải oan trái được.
[8] Tên ngôi chùa ở bên trong đò suối, thường gọi là chùa ngoài với Động là chùa trong, nghĩa đen là bếp trời.
[9] quên đói, vì trông thấy “Bếp trời”. Tác giả chơi chữ.
[10] Theo Thần tiên truyện, biển Bột Hải là chỗ tiên ở, có núi Thần Sơn và 3 hòn đảo là Bồng Lai, Phương Trượng, Doanh Châu.
[11] Sơn hải kinh: Sông Nhược Thuỷ ở phía cực tây nước Tàu, nước rất yếu, không đỡ nổi một cái hạt cải, thần tiên thường dạo chơi trên con đường ấy.
[12] Tong động Hương Tích còn có chữ của chúa Trịnh Sâm đề là “Nam thiên đệ nhất động” 南天第一洞 (Động đẹp nhất trời Nam).