18/04/2024 07:09Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi Vanachi vào 08/10/2018 20:18
Nguyên tác
至險莫測海與風，
至幽不仁此魚龍，
至信可恃漢兩公，
寄命一葉萬仞中。
自此而南洗汝胸，
撫循民夷必清通。
自此而北端汝躬，
屈信窮達常正忠。
生為人英沒愈雄，
神雖無言意我同。
Phiên âm
Chí hiểm mạc trắc hải dữ phong,
Chí u bất nhân thử ngư long,
Chí tín khả thị hán lưỡng công,
Ký mệnh nhất diệp vạn nhận trung.
Tự thử nhi nam tẩy nhữ hung,
Phủ tuần dân di tất thanh thông.
Tự thử nhi bắc đoan nhữ cung,
Quật tín cùng đạt thường chính trung.
Sinh vị nhân anh một dũ hùng,
Thần tuy vô ngôn ý ngã đồng.Bản dịch của nhóm Trần Kính Hoà
Sóng gió khôn lường nỗi hiểm nguy,
Cá rồng lặng lẽ dữ hơn chi.
Tin cậy hai ông đã phù trì,
Nước sâu muôn sải thuyền tỉ ti.
Từ đây qua Nam cởi lòng nghi,
Vỗ về lương tâm song suốt đi.
Từ đây về Bắc thẳng mình mi,
Lúc đạt lúc cùng cứ giữ nghi;
Sống là anh kiệt, thác hùng uy,
Thần tuy không nói, ý mình suy.
Lời dẫn: “Nhà Hán có hai ông Phục Ba đối với dân Lĩnh Nam đều có công đức. Ông Phục Ba trước là Bì Ly lộ hầu, ông Phục Ba sau là Tân Tức mã hầu. Nước Nam Việt từ đời Tam Đại trở xuống, không đời nào dẹp yên cả. Đời Tần (246-207 TrCN), tuy có đặt quan chức cai trị, song rồi trở lại tình trạng man di. Bì Ly mới diệt được nước ấy và chia làm chín quận. Nhưng đến đời Đông Hán, lại có người con gái là Trưng Trắc, khởi binh rung động hơn sáu mươi thành. Đương thời vua Thế Tổ mới dẹp yên thiên hạ, thấy dân đã mỏi mệt và chán việc dụng binh, bèn đóng cửa Ngọc Quan từ tạ Tây Vực. Phương chi Nam Việt là chỗ hoang viễn, không đáng phiền luỵ đến quân đội nhà vua, nếu không phải Tân Tức (hầu) chịu khó đánh dẹp thì dân chín quận vẫn khoác áo bên trái đến bây giờ. Do đấy hai Phục Ba đáng được miếu thờ tại Lĩnh Nam. Ở trên bể có nhà thờ Phục Ba, trong niên hiệu Nguyên Phong (1078-1085), có lời chiếu chỉ của vua (Thần Tông nhà Tống), phong làm Trung Hiển Vương. Hễ có ghe thuyền qua biển đều tới chỗ ấy mà bói, khi nào quẻ bói tốt, nói đi được, mới đi, hễ quẻ xấu thì thôi, sự linh ứng khiến người ta phải tin, đúng đắn như đo lường, cân chỉ thăng bằng, không hề sai chậy. Than ôi! không phải là người có đức cao dày, thì đâu được như thế? Tôi nhân có tội bị đày qua Đàm Nhĩ ba năm, nay lại trở về bể Bắc, qua lại đều gặp gió xuôi, không lấy gì đền đáp ơn thần, bèn lập bia và làm bài minh như sau...”