Khóc chồng làm thuốc

(Theo bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản Quốc văn tùng ký

Cô lang thuốc khóc chồng

Văng vẳng tai nghe tiếng khóc gì,
Thương chồng nên nỗi khóc tì ti.
Ngọt ngào thiếp nhớ mùi cam thảo,
Cay đắng chàng ôi vị quế chi.
Thạch nhũ trần bì sao để lại,
Quy thân liên nhục nhớ đem đi.
Dao cầu thiếp biết trao ai được,
Sinh ký chàng ôi tử tắc quy.

- Bản Quế Sơn thi tập

Vô đề 42

Văng vẳng tai nghe tiếng khóc gì,
Khóc gì những tiếng tỉ tì ti.
Ngọt ngào thiếp nhớ mùi cam thảo,
Cay đắng chàng ôi vị quế chi.
Thạch nhũ trần bì phong để lại,
Quy thân liên nhục gói đem đi.
Đông hoa thảm đạm hay chăng tá,
Sinh giã thương tâm tử giã ly.

Bài này đặc biệt ở chỗ các cấu 2-8, mỗi câu đều có tên một vị thuốc.

[1] Cam thảo, quế chi, thạch nhũ, trần bì, quy thân, liên nhục đều là tên các vị thuốc Đông dược. Tuy nhiên, trong hàng trăm vị thuốc, tại sao tác giả chỉ chọn có mấy vị này, chắc không phải tuỳ tiện. Câu 5 nói đến nhũ (vú), bì (da) phải chăng chỉ người vợ ở lại; câu 6 nói thân (mình mẩy), thịt (nhục) phải chăng chỉ người chồng phải đem tẩm liệm chôn cất.
[2] Loại dao chuyên dùng để cắt, thái thuốc.
[3] Thành ngữ tiếng Hán, có nghĩa sống là gửi tạm, chết là về cõi vĩnh hằng.