25/04/2024 15:31Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Hà Như vào 27/05/2010 22:34
Nguyên tác
何事紛紜說露機，
騎驢相顧沒相隨。
雖翔千仞猶虞難，
難寓孤山作住持。
治疇且學伊先覺，
揚節難扶漢故基。
既姑托跡耕耡暇，
何事紛紜說露機。
Phiên âm
Hà sự phân vân thuyết lộ ky (cơ),
Kỵ lô tương cố một tương tuỳ.
Tuy tường thiên nhận do ngu nạn,
Nan ngụ cô sơn tác trụ trì.
Trị trù thả học Y[1] tiên giác,
Dương tiết nan phù Hán[2] cố ky (cơ).
Ký cô thác tích canh sừ hạ,
Hà sự phân vân thuyết lộ ky (cơ).Dịch nghĩa
Bước đi ngàn dặm xa vời vợi,
Cưỡi ngựa nhìn lại không một ai theo.
Dẫu bay cao ngàn trượng vẫn lo nạn,
Làm nhà tu hành ngụ chốn cô sơn cũng khó thay.
Biết trước thời cơ nên học cách trị nước của Y Doãn,
Nay dẫu giương cao khí tiết cũng khó khôi phục cơ đồ nhà Hán.
Hãy mượn tạm thú vui trong việc cày cấy,
Việc gì phải đăm chiêu lo lắng, cau mày.Bản dịch của Đỗ Quang Liên
Dùng dắng làm chi để lộ mưu,
Cưỡi lừa ngoảnh lại chẳng người theo.
Dẫu bay nghìn dặm còn lo nạn,
Khó sống nhiều năm mãi đỉnh đèo.
Hãy học thầy Y tài tính liệu,
Mong phò nhà Hán cảnh gieo neo.
Tạm thời ẩn náu vui cày cấy,
Dùng dắng làm chi để lộ mưu.
Bài này còn gọi là Thiên lý du du, được phổ biến ở Hưng Yên, Thái Bình tháng 4-1897, nhằm tuyên truyền, tuyển người lên Yên Thế. Do đã tham gia truyền miệng nên có một số khảo dị nhỏ. Tác giả dùng lối chơi chữ, hai chữ đầu của câu sau là nói lái hai chữ cuối của câu trước.
[1] Y Doãn, tướng giỏi đời vua Thành Thang nhà Thương, Trung Quốc.
[2] Nhà Hán ở Trung Quốc cách đây 2200 năm.