27/04/2024 05:12Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 25/10/2013 14:29
Nguyên tác
滿城風雨近重陽，
一舸煙波入醉鄉。
心事已同鷗島白，
眼界空有雲山蒼。
酒安能管興亡事，
菊亦頗復時世妝。
何似長歌明月里，
月明天闊地更長。
Phiên âm
Mãn thành phong vũ cận trùng dương,
Nhất khả yên ba nhập tuý hương.
Tâm sự dĩ đồng âu đảo bạch,
Nhãn giới không hữu vân sơn thương.
Tửu an năng quản hưng vong sự,
Cúc diệc pha phục thì thế trang[1].
Hà tự trường ca minh nguyệt lý,
Nguyệt minh thiên khoát địa cánh trường.Dịch nghĩa
Gần tiết trùng dương mưa gió khắp thành
Một thuyền khói sóng vào làng say
Sự lòng đã màu trắng cùng với cò
Tầm mắt chỉ còn lại màu xanh mây núi
Việc hưng vong rượu làm sao quản nổi
Cúc dần dần cũng theo thời trang
Chẳng gì bằng ca dài dưới trăng
Trăng sáng trời rộng đất càng dàiBản dịch của Lê Xuân Khải
Trùng cửu khắp thành mưa gió bay
Một thuyền khói sóng rẽ làng say
Sự lòng đã trắng cùng cò diệc
Tầm mắt, còn xanh có núi mây
Rượu quản hưng vong sao nổi được
Cúc theo thời thế cũng quen ngay
Trường ca trăng chiếu gì so nổi
Trăng sáng trời cao đất lại dài
Bài này tuyển từ Tiên thiên tập quyển 3, bản Tứ bộ tùng thư tục biên. Bài thơ được làm vào sau khi Tống mất, tác giả lấy “âu điểu” làm bạn lòng, “mây núi” làm tầm mắt, tỏ nỗi lòng nhớ nước cũ, phẩm chất cao khiết và tiết tháo, không chịu khuất phục trước bọn quyền quý của triều đình mới. Hai câu đối “tửu” và “cúc” đưa văn nói vào thơ gửi gắm tâm trạng cao ngạo, xa tục của tác giả. Bài thơ có một số từ thất luật.
[1] Trang sức hợp thời của phụ nữ, câu này xem hoa cúc là thứ thanh cao trong con mắt của kẻ sĩ, xong vào lúc này cúc cũng đeo đuổi theo mốt, chỉ những ai ban đầu không hàng Nguyên, rồi sau cũng đổi chí, chịu khuất tiết.