23/04/2024 15:34Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 24/05/2015 10:47
Nguyên tác
遠師虞秘監，
今喜識玄孫。
形像丹青逼，
家聲器宇存。
淒涼憐筆勢，
浩蕩問詞源。
爽氣金天豁，
清談玉露繁。
佇鳴南嶽鳳，
欲化北溟鯤。
交態知浮俗，
儒流不異門。
過逢聯客位，
日夜倒芳尊。
沙岸風吹葉，
雲江月上軒。
百年嗟已半，
四座敢辭喧。
書籍終相與，
青山隔故園。
Phiên âm
Viễn sư Ngu bí giám[1],
Kim hỉ thức huyền tôn.
Hình tượng đan thanh bức,
Gia thanh khí vũ tồn.
Thê lương liên bút thế,
Hạo đãng vấn từ nguyên.
Sảng khí kim thiên khoát,
Thanh đàm ngọc lộ phồn.
Trữ minh nam nhạc phượng,
Dục hoá bắc minh côn[2].
Giao thái tri phù tục,
Nho lưu bất dị môn.
Quá phùng liên khách vị,
Nhật dạ đảo phương tôn.
Sa ngạn phong xuy diệp,
Vân giang nguyệt thượng hiên.
Bách niên ta dĩ bán,
Tứ toạ cảm từ huyên.
Thư tịch chung tương dữ,
Thanh sơn cách cố viên.Dịch nghĩa
Vị thày xa xưa là quan bí thư họ Ngu,
Ngày nay mừng được biết người chắt của ông.
Màu sắc cứ cưỡng ép hình ảnh,
Nhưng nếp nhà được cái lối ứng sử duy trì.
Đau buồn thương cho sức mạnh của ngòi bút,
Hỏi về nguồn gốc chữ rộng rãi.
Cái tính tình khoáng đạt như trời thu vàng,
Chuyện trò thì thấm tháp như sương ngọc.
Phượng nơi núi nam chờ kêu,
Kình nơi biển bắc muốn hoá.
Giao tiếp bạn bè sẽ hiểu thói đời,
Nhưng phái nhà nho thì chung một lối.
Bỗng gặp gần chỗ khách,
Đêm ngày nghiêng chén rượu thơm.
Nơi bãi cát, gió thổi lá,
Mây sông đưa trăng lên hàng hiên.
Đời người trăm năm thì một nửa đã than vãn,
Bốn bề nơi bàn tiệc nào dám kể lể.
Cuối cùng sách vở mang cho hết,
Núi xanh xa cách vườn cũ.Bản dịch của Phạm Doanh
Ngu bí giám, thày xưa,
Chắt ông nay gặp gỡ.
Hình ảnh, nét vẽ mờ,
Tiếng nhà, dáng điệu rõ.
Thương thế bút thê lương,
Hỏi gốc chữ rộng mở.
Khí khoáng đãng trời thu,
Sương ngọc chuyện trò rộ.
Phượng núi nam chờ kêu,
Kình bể bắc muốn hoá.
Giao thiệp thói đời quen,
Dòng nho, cửa không lạ.
Chén rượu dốc ngày đêm,
Khách gặp ngồi liền chỗ.
Mây sông, trăng ngang hiên,
Cát bãi, gió thổi lá.
Trăm năm quá nửa than,
Bốn bề dám thổ lộ.
Sách vở cuối cùng cho,
Núi xanh xa, làng cũ.
(Năm 761)
[1] Ngu Thế Nam 虞世南 (558-638), nhà thơ thời Sơ Đường, một trong 24 vị công thần được ghi tên trong gác Lăng Yên, tự Bá Thi 伯施, làm quan tới bí thư giám, được phong chữ Vĩnh Hưng huyện. Thời nhỏ ông cùng với người anh là Ngu Thế Cơ 虞世基 theo học thày Cố Dã Vương 顧野王. Vua Đường Thái Tông đã từng khen tặng ông "đức hạnh tuyệt hảo, trung trực tuyệt hảo, bác học tuyệt hảo, văn từ tuyệt hảo, thư hàn tuyệt hảo".
[2] Tứ mượn từ Nam Hoa kinh 南華經: "Biển bắc có con cá, tên nó là côn. Côn lớn, không biết mấy nghìn dặm. Hoá ra thành chim, tên nó là bằng."