27/04/2024 01:56Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi Vanachi vào 15/03/2008 08:52
Nguyên tác
捕蝗捕蝗誰家子，
天熱日長饑欲死。
興元兵久傷陰陽，
和氣蠱蠹化為蝗。
始自兩河及三輔，
薦食如蠶飛似雨。
雨飛蠶食千里間，
不見青苗空赤土。
河南長吏言憂農，
課人晝夜捕蝗蟲。
是時粟鬥錢三百，
蝗蟲之價與粟同。
捕蝗捕蝗竟何利，
徒使饑人重勞費。
一蟲雖死百蟲來，
豈將人力競天災。
我聞古之良吏有善政，
以政驅蝗蝗出境。
又聞貞觀之初道欲昌，
文皇仰天吞一蝗。
一人有慶兆民賴，
是歲雖蝗不為害。
Phiên âm
Bộ hoàng, bộ hoàng, thuỳ gia tử,
Thiên nhiệt, nhật trường, cơ dục tử.
Hưng nguyên binh cửu thương âm dương,
Hoà khí cổ đố hoá vi hoàng.
Thuỷ tự Lưỡng Hà cập Tam phụ,
Trãi thực như tàm phi tự vũ.
Vũ phi tàm thực thiên lý gian,
Bất kiến thanh miêu không xích thổ.
Hà nam trường lại ngôn ưu nông,
Khoá nhân trú dạ bộ hoàng trùng.
Thị thì túc đấu tiền tam bách,
Hoàng trùng chi giá dữ túc đồng.
Bộ hoàng bộ hoàng cánh hà lợi,
Đồ sứ cơ nhân trùng lao phí.
Nhất trùng tuy tử bách trùng lai,
Khởi tương nhân lực cạnh thiên tai.
Ngã văn cổ chi lương lại hữu thiện chính,
Dĩ chính khu hoàng hoàng xuất cảnh.
Hựu văn Trinh Quán chi sơ đạo dục xương,
Văn hoàng ngưỡng thiên thôn nhất hoàng.
Nhất nhân hữu khánh triệu dân lại,
Thị tuế tuy hoàng bất vi hại.Bản dịch của Ngô Văn Phú
Con cái nhà ai bắt trùng lúa?
Trời ngắn ngày dài, bụng đói lả.
Sau loạn Hưng Nguyên, tổn âm dương,
Chẳng thuận trời, lúa sinh hoàng trùng.
Từ miền Lưỡng Hà đến Tam Phụ,
Trùng bay như mưa, ăn ngoảng lúa.
Hại lúa bay đông, nghìn dặm xa,
Lúa chẳng thấy xanh, trơ đất đỏ.
Trưởng lại Hà Nam, lo ruộng đồng,
Ngày đêm đốc thúc bắt hoàng trùng.
Ba trăm tiền, đấu thóc năm ấy,
Giá trùng với lúa cũng ngang bằng.
Bắt trùng, bắt trùng rất có lợi,
Phí bắt trùng trả cho người đói.[1]
Trùng chết, trăm "trùng" khác tới luôn,
Sức người, ách trời chống sao được.
Ta nghe ngày xưa, viên lại trị dân tốt,
Chính sự dẹp "trùng", trùng phải cút.
Đầu năm Trinh Quán, đạo đang hưng,
Văn Hoàng cầu trời, trị trùng hại.
Một người tài giỏi triệu dân chờ,
Năm ấy, trùng lúa mà không đói.
[1] Bản dịch thiếu 3 câu, xin tự ý dịch bổ sung.