29/03/2023 20:23Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 06/07/2017 22:31
Nguyên tác
二十年前訪上方，
此時景色未相忘。
半空靜梵搖星日，
歷代殘碑證海桑。
平野千村三面合，
空山萬佛一僧藏。
至今猶憶長江急，
日夜奔濤亦到洋。
Phiên âm
Nhị thập niên tiền phỏng thượng phương,
Thử thời cảnh sắc vị tương vương.
Bán không tĩnh phạn dao tinh nhật,
Lịch đại tàn bi chứng hải tang.
Bình dã thiên thôn tam diện hợp,
Không sơn vạn Phật nhất tăng tàng.
Chí kim do ức trường giang cấp,
Nhật dạ bôn đào diệc đáo dương.Dịch nghĩa
Trước đây hai mươi năm, đã từng lên thăm cảnh Phật,
Cảnh sắc lúc ấy nay vẫn chưa quên.
Chùa vắng ở lưng chừng trời, lấp lánh những vì tinh tú,
Bia tàn trải bao triều đại, làm chứng cho cuộc bể dâu.
Nghìn thôn nơi đồng bằng, ba mặt chầu lại,
Muôn vị Phật trên núi vắng, ẩn náu một nhà sư.
Đến nay lòng còn ngậm ngùi về sông dài chảy xiết,
Đêm ngày cuồn cuộn rồi cũng tuôn về bể.Bản dịch của Nguyễn Khuyến
Hai mươi năm cũ đã lên đây,
Phong cảnh nhà chiền vẫn chửa khuây.
Chiếc bóng lưng trời am các quạnh,
Mảnh bia thuở trước bể dâu đầy.
Li ti nghìn xóm quanh ba mặt,
Lố nhố muôn ông lẩn một thầy.
Nghĩ lại bực cho dòng nước chảy,
Đi đâu mà chảy cả đêm ngày?
Rút từ Quế Sơn thi tập (A.469).
Núi Long Đội tên Nôm là núi Đọi, một thắng cảnh ở xã Long Đội, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Trên núi có chùa Đọi, được xây dựng từ đời Lý, hiện còn tấm bia Long Đội sơn tự Sùng Thiện Diên Linh bảo tháp bi, được khắc năm Tân sửu (1121) đời Lý Nhân Tông. Giặc Minh sang xâm lược, đốt chùa, lật đổ bia. Năm Quang Thuận thứ 8 (1467), Lê Thánh Tông lên núi chơi có làm một bài thơ cảm tác khắc vào mặt sau.
Nguồn:
1. Thơ văn Nguyễn Khuyến, NXB Văn học, 1971 (tái bản 1979)
2. Nguyễn Văn Huyền, Nguyễn Khuyến – Tác phẩm, NXB Khoa học xã hội, 1984
3. Nguyễn Huệ Chi, Thi hào Nguyễn Khuyến: đời và thơ, NXB Giáo dục, 1994
4. Trần Văn Nhĩ, Tuyển tập thơ chữ Hán Nguyễn Khuyến, NXB Văn nghệ, 2005
Bản dịch của chính tác giả, chép trong Quế Sơn thi tập (A.469), Nam âm thảo (VHv.2381).
Nguồn: Thi hào Nguyễn Khuyến: đời và thơ, Nguyễn Huệ Chi chủ biên, NXB Giáo dục, 1994