20/04/2024 19:43Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 15/04/2007 18:11
Nguyên tác
行盡千山與萬山，
蒴風吹起滿藍關。
君王曾此思忠諫，
瘴海遙觀匹馬還。
Phiên âm
Hành tận thiên sơn dữ vạn sơn,
Sóc phong xuy khởi mãn Lam Quan[1].
Quân vương tằng thử tư trung gián[2],
Chướng hải dao quan thất mã hoàn[3].Dịch nghĩa
Đi mãi tận nghìn non vạn núi
Ngọn núi bắc nổi lên khắp ải Lam Quan
Vì vua thời ấy chẳng nghe lời can gián của kẻ trung
Từng có cảnh con ngựa không người cưỡi trở về từ quan ải xa và vùng biển độc địa.Bản dịch của Lê Cao Phan
Nghìn non vạn núi, vượt muôn trùng
Gió bắc trùm quan ải lạnh lùng
Thuở ấy lời trung vua hiểu thấu
Thì đâu tủi bóng ngựa về không?
Nguyễn Trãi toàn tập của Đào Duy Anh không có bài này.
[1] Cửa ải ở huyện Thương thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.
[2] Lời can ngăn của người tôi trung. Tác giả ngụ ý về Hàn Dũ, quan nhà Đường dưới thời vua Hiển Tông (Trung Quốc), không được vua nghe lời can gián còn bị giáng chức và bắt đi làm thứ sử ở Triều Châu là nơi xa xôi. Hàn Dũ có bài thơ Tự Vịnh, trong đó có hai câu: “Vân hoành Tần lãnh gia hà tại, Tuyết ủng Lam Quan mã bất tiền” (Mây giăng ngang núi Tần, nhà ở nơi đâu? Tuyết che lấp ải Lam, con ngựa không chịu tiến bước). Tựa đề bài thơ của Nguyễn Trãi gợi ý ải Lam này.
[3] Con ngựa (một mình) trở về. Ý nói người trung thần bị đày ải có thể chết và con ngựa sẽ trở về không.