28/04/2024 04:19Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ca trù (hát nói); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 09/02/2020 16:30
Nguyên tác
大學者大人之學也，
惟大人學可以成人。
在明明德，在新民，
在至善為人之入德。
知止而定靜安慮得，
格致而誠正須齊治平。
三綱舉，八條明，
推其學能成其大效。
此大學之為大道，
曾子能深造而著書。
求之自有餘師。
Phiên âm
Đại học giả đại nhân chi học dã,
Duy đại nhân học khả dĩ thành nhân.
Tại minh minh đức, tại tân dân,
Tại chí thiện vi nhân chi nhập đức.
Tri chỉ nhi định tĩnh an lự đắc,
Cách trí nhi thành chính tu tề trị bình.
Tam cương[1] cử, bát điều[2] minh,
Suy kỳ học năng thành kỳ đại hiệu.
Thử đại học chi vi đại đạo,
Tăng Tử năng thâm tháo nhi trước thư.
Cầu chi tự hữu dư sư.Dịch nghĩa
Sách “Đại học” để cho người lớn học,
Người lớn có học mới làm người được.
Ở sáng, đức sáng, ở làm cho mới dân,
Ở điều rất thiện ấy là việc vào cửa đức của người.
Biết ở mà sau mới có định, tĩnh, an, lự, đắc,
Cách vật, trí tri mà sau mới thành ý, chính tâm, tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ.
Ba dường đã làm, tám điều đã tỏ,
Suy cái học ra có thể thành hiệu lớn.
Thế là sách “Đại học” làm nên đạo lớn,
Thày Tăng Sâm biết đến nơi đến chốn mà làm ra sách.
Cầu ở trong đó khắc có thừa bực làm thầy.
Đại học là một bộ trong Tứ thư (Đại học, Luận ngữ, Mạnh Tử, Trung dung), do Tăng Sâm là học trò của Khổng Tử nối đạo mà làm ra.
Bài này là lối hát kinh truyện, ngày xưa cô đầu thường hát ở cửa đình.
[1] Ba dường mối: minh đức, tân dân, chí thiện.
[2] Tám điều: cách vật, trí tri, thành ý, chính tâm, tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ.