21/04/2024 04:14Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi Vanachi vào 16/09/2007 15:33
Nguyên tác
田家少閒月，
五月人倍忙。
夜來南風起，
小麥覆隴黃。
婦姑荷簞食，
童稚攜壺槳。
相隨餉田去，
丁壯在南岡。
足蒸暑土氣，
背灼炎天光。
力盡不知熱，
但惜夏日長。
復有貧婦人，
抱子在其旁。
右手秉遺穗，
左臂懸敝筐。
聽其相顧言，
聞者為悲傷。
家田輸稅盡，
拾此充饑腸。
今我何功德？
曾不事農桑。
吏祿三百石，
歲晏有餘糧。
念此私自愧，
盡日不能忘，
Phiên âm
Điền gia thiểu nhàn nguyệt,
Ngũ nguyệt nhân bội mang.
Dạ lai nam phong khởi,
Tiểu mạch phú lũng hoàng.
Phu cô hạ đan tự,
Đồng trĩ huề hổ tương.
Tương tuỳ hướng điển khứ
Đinh tráng tại nam cương
Túc chưng thử thổ khí,
Bối chước viêm thiên quang.
Lực tận bất tri nhiệt,
Đãn tích hạ nhật trường.
Phục hữu bần phụ nhân,
Bão tử tại kì bàng.
Hữu thủ bỉnh di tuệ,
Tả tí huyền tệ khuông.
Thính kì tương cố ngôn,
Văn giả vị bi thương.
Gia điền thâu thuế tận,
Thập thử sung cơ trường.
Kim ngã hà công đức,
Tằng bất sự nông tang?
Lại lộc tam bách thạch,
Tuế án hữu dư lương.
Niệm thử tư tự quí,
Tận nhật bất năng vương.Dịch nghĩa
Nhà nông ít tháng ở không,
Tháng năm ai cũng bận thêm.
Đêm tới gió nam nổi lên,
Lúa chín phủ vàng trên gò.
Các bà các cô mang đồ ăn trong giỏ lá sen,
Trẻ nhỏ tay mang hũ nước.
Theo nhau đi về hướng ruộng cho thợ ăn uống,
Trai tráng [đang làm] ở sườn núi phía nam.
Nướng chân trong đất nóng,
Đốt lưng dưới ánh nắng gắt.
Làm hết sức không biết nóng,
Chỉ tiếc ngày mùa hạ dài quá.
Lại có người đàn bà nghèo,
Ôm con trong lòng dứng gần bên.
Tay phải cầm lúa thừa mót được,
Cánh tay trái đeo một cái sọt vuông đã cũ.
Nghe lời bà nói góp,
Người nghe ai cũng mủi lòng thương hại:
“Nhà và ruộng đã bán để nộp thuế,
Mót những lúa này để cho vào bụng cho đỡ đói”.
Nay ta có công đức gì,
Khi chưa từng làm ruộng trồng dâu?
Lộc quan [huyện uý] hưởng ba trăm thạch,
Một năm ăn còn dư gạo.
Nghĩ tới đó tự thẹn cho mình,
Đến hết ngày cũng chưa thể quên.Bản dịch của Hoàng Tạo
Nhà nông ít tháng rỗi,
Tháng năm càng rộn ràng.
Đêm qua gió nam thổi,
Lúa chín lợp bờ vàng.
Thúng cơm các bà đội,
Bầu nước trẻ con mang.
Theo đem cơm ra ruộng
Trai tráng trên gò nam.
Chân bỏng sôi hơn đất,
Cật cháy ánh mặt trời.
Mải miết không biết nóng,
Chỉ tiếc ngày hè dài.
Lại có một bà nghèo,
Ôm con đứng bên cạnh,
Tay phải nhặt bông rơi,
Tay trái đeo giỏ rách.
Thoáng chuyện bà mới góp,
Người nghe thấy bồi hồi:
“Ruộng nhà bán nộp thuế,
Mót chút để cầm hơi!”
Nay mình công cán gì?
Việc nông tang chẳng biết,
Lương hưởng ba trăm phương,
Cuối năm ăn chẳng hết.
Nghĩ lại thấy thẹn thùng,
Suốt ngày lòng bứt rứt.