26/04/2024 17:42Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 13/12/2020 08:49
Nguyên tác
朔風吹雪野茫茫，
一曲胡笳淚萬行。
猶勝琵琶愁出塞，
李陵台畔月如霜。
不惜千金贖蔡姝，
阿瞞高義古今無。
獨憐他日王髦劍，
北海何曾貰兩雛。
Phiên âm
Sóc phong xuy tuyết dã mang mang,
Nhất khúc Hồ già lệ vạn hàng.
Do thắng tì bà sầu xuất tái,
Lý Lăng[1] đài bạn nguyệt như sương.
Bất tích thiên kim thục thái xu,
A Man[2] cao nghĩa cổ kim vô.
Độc liên tha nhật Vương Mao[3] kiếm,
Bắc hải[4] hà tằng thế lưỡng sồ.Bản dịch của phanlang @www.tvvn.org
Gió bấc mênh mông quét tuyết bay,
Khúc Hồ già trổi lệ rơi đầy.
Tì bà đưa tiễn buồn ra ải,
Đài Lý Lăng mờ trăng sương mây.
Không tiếc ngàn vàng chuộc mỹ nhân,
A Man nghĩa lớn chẳng ai bằng.
Tiếc kiếm Vương Mao không có được,
Hai con Bắc Hải phải lìa phân.
Văn Cơ tức Thái Diễm 蔡琰, tự Văn Cơ 文姬, con của Thái Ung 蔡邕, quê quận Trần Lưu thời Đông Hán, thạo thơ văn âm nhạc. Nàng có chồng là Vệ Trọng Đạo 衛仲道 người Hà Đông. Trọng Đạo chết, vì không có con chung, Thái Diễm về ở nhà cha là Thái Ung (đang bị Đổng Trác buộc phải làm quan). Đổng Trác làm loạn bị giết, Văn Cơ bị Tả Hiền Vương là chúa Nam Hung Nô bắt về lấy làm vợ. Ở tại Hung Nô 12 năm, nàng sinh được hai con. Tào Tháo vốn có quen với Thái Ung nên về sau đã bỏ vàng bạc chuộc Thái Diễm mang về, nhưng hai con bị giữ lại không về theo được. Khi trở về, Tào Tháo cho nàng tái giá với Đổng Tự 董祀 người Trần Lưu.
[1] Lý Lăng (134 tr.CN - 74 tr.CN) người Thành Kỷ, Lũng Tây (nay là Tần An, Cam Túc), cháu nội danh tướng Lý Quảng 李廣, đem 5000 quân đánh với Hung Nô, bị vây phải đầu hàng. Hán Vũ Đế giết cả 3 họ Lý Lăng.
[2] Tức Tào Tháo 曹操 (155-220), tự Mạnh Đức 孟德, tiểu danh A Man.
[3] Vương Mao, bạn của Dương Tu 楊修, tặng Dương Tu cây kiếm quý. Dương Tu lại dâng kiếm nầy cho Tào Phi 曹丕, con Tào Tháo. Tào Phi thường đeo bên mình làm vũ khí hộ thân. Khi Tào Phi lên ngôi, nhớ đến Dương Tu (đã bị Tào Tháo giết trước đó) và Vương Mao, bèn cho gọi Vương Mao vào triều tặng tiền bạc gạo thóc. Ý cả câu nói tiếc rằng không có gươm bén như kiếm của Vương Mao.
[4] Chỉ vùng sa mạc phương bắc, là đất của Hung Nô.