24/04/2024 14:16Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trần
Đăng bởi Vanachi vào 21/04/2006 16:56
Nguyên tác
蕭蕭風動轉凄清，
天地初秋客子情。
隆慶二年新進士，
翹才三館舊書生。
少年敢負韓中獻，
多病還憐馬長卿。
萬事背人霄漸永，
貯愁攲臥數殘更。
Phiên âm
Tiêu tiêu phong động chuyển thê thanh,
Thiên địa sơ thu khách tử tình.
Long Khánh nhị niên[1] tân tiến sĩ,
Kiều Tài tam quán[2] cựu thư sinh.
Thiếu niên cảm phụ Hàn Trung Hiến[3],
Đa bệnh hoàn liên Mã Trường Khanh[4].
Vạn sự bội nhân tiêu tiệm vĩnh,
Trữ sầu khi ngoạ sổ tàn canh.Dịch nghĩa
Gió thổi vi vu, thời tiết chuyển lạnh lẽo,
Trời đất buổi đầu thu, nỗi lòng người đất khách.
Vị Tiến sĩ mới đầu năm Long Khánh thứ hai,
Vốn là thư sinh cũ ở ba quán Kiều tài.
Tuổi trẻ đâu dám phụ lòng ông Hàn Trung Hiến,
Bệnh nhiều lại càng thương cho Mã Trường Khanh.
Bao chuyện đều trái với ý người, đêm dài thêm mãi,
Chất chứa mối sầu nằm trằn trọc đến canh tàn!Bản dịch của Hoàng Khôi
Hiu hiu gió thổi mối sầu sinh
Trời đất vào thu động khách tình
Long khánh nhị niên thành tiến sĩ
Kiều tài tam quán vốn thư sinh
Thiếu niên dám phụ Hàn Trung Hiến
Đa bệng càng thương Mã Trường Khanh
Muôn việc dây dưa người tự tạo
Ôm sầu ngồi đứng suốt tàn canh
[1] Niên hiệu Long Khánh năm thứ hai của vua Trần Duệ Tông, tức năm 1374, là năm có khoa thi Thái học sinh lần đầu tiên chuyển danh xưng thành tiến sĩ, do Thượng hoàng Nghệ Tông tổ chức tại cung Thiên Trường (nay thuộc Nam Định), mà tác giả thi đỗ tiến sĩ.
[2] Nơi tác giả là thuộc lại trước khi đi thi.
[3] Hàn Kỳ (960-1127), tể tướng triều vua Tống Nhân Tông (Bắc Tống), hay làm việc thiện và khuyến khích mọi người hướng thiện. Ở đây chỉ Trần Nguyên Đán.
[4] Tư Mã Tương Như (179 TrCN - 117 TrCN), một thi nhân văn sĩ đa tài, văn hay, đàn giỏi đời Tây Hán. Ông nổi tiếng với thể loại phú. Ở đây dẫn tích nhờ ngón đàn điêu luyện và khúc Phụng cầu hoàng nên gạ được nàng Trác Văn Quân bỏ nhà đi theo. Về sau, mối tình được bên nhà vợ công nhận và giúp đỡ. Ông bị bệnh tiêu khát. Tác giả thấy tình cảnh giống mình (lúc này ông đã là con rể của Trần Nguyên Đán).