30/03/2024 06:22Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Vũ (Sơn vũ bất tác nê)
雨(山雨不作泥)

Tác giả: Đỗ Phủ - 杜甫

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 09/03/2014 15:17

 

Nguyên tác

山雨不作泥,
江雲薄為霧。
晴飛半嶺鶴,
風亂平沙樹。
明滅洲景微,
隱見岩姿露。
拘悶出門遊,
曠絕經目趣。
消中日伏枕,
臥久塵及屨。
豈無平肩輿,
莫辨望鄉路。
兵戈浩未息,
蛇虺反相顧。
悠悠邊月破,
鬱鬱流年度。
針灸阻朋曹,
糠籺對童孺。
一命須屈色,
新知漸成故。
窮荒益自卑,
飄泊欲誰訴。
尪羸愁應接,
俄頃恐違迕。
浮俗何萬端,
幽人有獨步。
龐公竟獨往,
尚子終罕遇。
宿留洞庭秋,
天寒瀟湘素。
杖策可入舟,
送此齒發暮。

Phiên âm

Sơn vũ bất tác nê,
Giang vân bạc vi vụ.
Tình phi bán lĩnh hạc,
Phong loạn bình sa thụ.
Minh diệt châu cảnh vi,
Ẩn kiến nham tư lộ.
Câu muộn xuất môn du,
Khoáng tuyệt kinh mục thú.
Tiêu trung nhật phục chẩm,
Ngoạ cửu trần cập lũ.
Khởi vô bình khiên dư,
Mạc biện vọng hương lộ.
Binh qua hạo vị tức,
Xà huỷ phản tương cố.
Du du biên nguyệt phá,
Uất uất lưu niên độ.
Châm cứu trở bằng tào,
Khang hiệt đối đồng nhụ.
Nhất mệnh tu quật sắc,
Tân tri tiệm thành cố.
Cùng hoang ích tự ty,
Phiêu bạc dục thuỳ tố.
Uông luy sầu ưng tiếp,
Nga khoảnh khủng vi ngỗ.
Phù tục hà vạn đoan,
U nhân hữu độc bộ.
Bàng công[1] cánh độc vãng,
Thượng tử[2] chung hãn ngộ.
Túc lưu Động Đình thu,
Thiên hàn Tiêu Tương tố.
Trượng sách khả nhập chu,
Tống thử xỉ phát mộ.

Dịch nghĩa

Mưa trong núi không tạo ra sình lầy,
Mây trên sông mỏng thành như khói.
Hạc núi bay trong khi tạnh,
Gió tung cây trên bãi cát.
Cảnh bến nhỏ khi tỏ khi mờ,
Lúc ẩn lúc hiện sương vách núi.
Ôm mối sầu mở cửa ra chơi,
Sắc rộng rãi làm thoáng con mắt.
Bị thổ tả nằm cả ngày rồi,
Nằm mãi đến mỗi dép đóng bụi.
Há vì không có xe lớn,
Nên không bàn đến việc trông đường về quê.
Chiến tranh còn chưa dứt,
Thuồng luồng vẫn dãy dụa.
Dằng dặc trăng ải tan,
Gấp gấp qua năm tháng.
Mắc trị bệnh nên ngăn cản giao tiếp với bè bạn,
Lo đói cho bầy con nhỏ.
Một lời cũng gắng nín thinh,
Mới quen đấy mà thành ra cũ.
Nơi hoang cùng nên tự hạ mình,
Lênh đênh biết ngỏ cùng ai.
Hèn kém nên buồn khi tiếp đãi,
Hời hợt lại sợ lỗi giao tình.
Thói đời sao có vạn cách,
Người ẩn chỉ có một đường.
Ông Bàng trọn một cách,
Cụ Thượng cuối cùng gặp may ít có.
Mùa thu này nán ở lại Động Đình,
Tiêu Tương trời vẫn lạnh như thế.
Chống gậy có thể xuống thuyền,
Răng tóc đây là chuyến cuối.

Bản dịch của Nhượng Tống

Núi mưa mặt đất không bùn
Mây hồng tan hoá thành luôn sương mù
Hạc ngàn mạn tạnh bay đua
Gió ngoài bãi cát thổi lùa rặng cây
Nhấp nhô vẻ núi đổi thay
Tỏ mờ cảnh bến đấy đây khó nhìn
Ốm nằm trong dạ buồn phiền
Mắt quanh riềm gối, bụi lên đế giày
Đường về quê cũ xa thay
Loạn ly rắn rết quấy rầy mãi nhau
Tháng ngày cơ cực bấy lâu
Vợ con đói rét, bạn bầu xa khơi
Quan quèn cũng phải tới lui
Bao người lạ trước hoá người quen nay
Nén lòng nhũn nhặn cho hay
Long đong, lọm cọm khổ này kêu ai?
Trăm khoanh đen bạc thói đời
Không thù ứng, phật ý người biết sao
Suối rừng giữ được giá cao
Ông Bàng, ông Thượng có đâu như mình
Đợi ta phong cảnh hữu tình
Tiêu Tương trời tạnh, Động Đình hồ thu
Bao giờ chống gậy xuống đò?
Răng long, đầu bạc hẹn hò trăm năm
(Năm 767)

[1] Bàng Đức Công, người Tương Dương cuối đời Đông Hán, bạn với Gia Cát Lượng 諸葛亮, Từ Thứ 徐庶, Tư Mã Đức Tháo 司馬德操. Lưu Biểu 劉表 nhiều lần mời ra giúp, nhưng ông từ chối về ẩn núi Lộc Môn 鹿門, mang cả nhà vào rừng hái thuốc kiếm sống.
[2] Lã Thượng, tự Tử Nha, người vùng Đông Hải, vốn họ Khương, sau được phong đất Lã, nên có tên Lã Thượng. Là người hiền đời Chu, ẩn mình bằng cách đi câu. Chu Văn Vương đi săn, gặp ở bờ sông Vị Thuỷ, hỏi chuyện và mừng vì gặp người hiền, vua nói: "Ngô thái công vọng tử cữu hĩ", vì thế sau này ông cũng có tên là Thái Công Vọng, Lã Vọng.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Đỗ Phủ » Vũ (Sơn vũ bất tác nê)