27/04/2024 02:28Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Từ phẩm; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi Vanachi vào 13/11/2018 00:26
Nguyên tác
常羡人間琢玉郎，
天應乞與點酥娘。
自作清歌傳皓齒，
風起，
雪飛炎海變清涼。
萬里歸來年愈少，
微笑，
笑時猶帶嶺梅香。
試問嶺南應不好？
卻道：
此心安處是吾鄉。
Phiên âm
Thường tiện nhân gian trác ngọc lang[1],
Thiên ưng khất dữ điểm tô nương[2].
Tự tác thanh ca truyền hạo xỉ,
Phong khởi,
Tuyết phi viêm hải biến thanh lương.[3]
Vạn lý quy lai[4] niên dũ thiếu,
Vi tiếu,
Tiếu thì do đới lĩnh mai[5] hương.
Thí vấn Lĩnh Nam ưng bất hảo?
Khước đạo:
Thử tâm an xứ thị ngô hương.Dịch nghĩa
Thường hay thích những chàng trai tuấn tú ở trên đời,
Trời còn yêu thích gửi tặng thêm một người đẹp.
Người đời truyền tụng giọng ca hay cùng nụ cười đẹp,
Bỗng gió nổi lên,
Tuyết bay tới vùng biển nóng khiến nơi đó thành mát lành.
Nàng trở về từ nơi xa xôi, lại như càng trẻ hơn,
Khi nhoẻn cười,
Nụ cười như còn mang hương thơm của hoa mai vùng Lĩnh Nam.
Ta hỏi nàng rằng phong thổ Lĩnh Nam chắc là không tốt?
Nàng nói rằng,
Nơi nào lòng này an định thì là quê hương ta.Bản dịch của Điệp luyến hoa
Vốn thích hào hoa ấy những chàng,
Trời còn đem tặng một cô nàng.
Nức tiếng ca hay cùng vẻ đẹp,
Gió nổi,
Tuyết bay biển nóng mát trong lành.
Vạn dặm về đây thêm nét trẻ,
Cười mỉm,
Mai thơm từ núi miệng còn vương.
Ướm hỏi Lĩnh Nam trời không tốt?
Bèn nói,
Thấy lòng yên ổn tức quê hương.
Lời dẫn: “Vương Định Quốc ca nhi viết Nhu nô, tính Vũ văn thị, my mục quyên lệ, thiện ứng đối, gia thế trú kinh sư. Định Quốc nam thiên quy, dư vấn Nhu: Quảng Nam phong thổ ưng thị bất hảo? Nhu đối viết: Thử tâm an xứ tiện thị ngô hương. Nhân vi chuế từ vân...” 王定國歌兒曰柔奴，姓宇文氏，眉目娟麗，善應對，家世住京師。定國南遷歸，余問柔：廣南風土， 應是不好？柔對曰：此心安處，便是吾鄉。因為綴詞云。。。 (Ca kỹ của Vương Định Quốc gọi là Nhu nô, họ Vũ, mặt mày kiều diễm, giỏi ứng đối, nhà ở kinh sư. Định Quốc từ phương nam về, ta hỏi Nhu: Phong thổ Quảng Nam chắc không tốt? Nhu đáp rằng: Lòng này ở nơi nào thấy yên ổn, thì đó là quê hương của ta. Nhân đó làm bài từ rằng...)
Vương Định Quốc tức Vương Củng 王鞏, bạn của Tô Thức. Sau Ô Đài thi án, năm Nguyên Phong thứ 3 (1080), Tô Thức bị đày đi Hoàng Châu, Vương cũng liên luỵ, bị giáng chức đến Tân Châu hoang vắng, lạnh lẽo ở Lĩnh Nam. Khi Vương bị giáng chức, Nhu nô vẫn một lòng đi theo, chưa từng rời khỏi ông. Năm Nguyên Phong thứ 6 (1083), Vương mới có thể trở về phương bắc. Trên bàn tiệc, Nhu nô mời rượu Tô Thức, Tô Thức hỏi có phải nàng chưa quen với người, vật, gió, đất của Lĩnh Nam? Nhu nô mỉm cười trả lời: “Nơi nào khiến cho tâm an định thì nơi đó chính là quê hương”. Tô Thức nghe xong rất cảm động bèn viết bài này.
[1] Ý chỉ Vương Định Quốc.
[2] Ý chỉ Nhu nô.
[3] Ý nói khi tai hoạ tới, nàng bị khổ ải nơi xứ nóng xa xôi.
[4] Nhắc việc Nhu nô cùng Vương Định Quốc được trở về kinh.
[5] Lĩnh ở đây chỉ Đại Dữu lĩnh, còn gọi là Mai lĩnh, có nhiều mai.