28/03/2024 22:36Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Mộ xuân cảm thán
暮春感嘆

Tác giả: Nguyễn Khuyến - 阮勸

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 04/04/2007 15:11

 

Nguyên tác

十載奔波此一途,
歸來吾幸得為吾。
小園罕過紅衣蝶,
遶樹多啼白項烏。
天日惟盲難再見,
丘溪有病即為愚。
縱然不作千觴飲,
已是江南丐上儒。

Phiên âm

Thập tải bôn ba thử nhất đồ,
Quy lai ngô hạnh đắc vi ngô.
Tiểu viên hãn quá hồng y điệp,
Nhiễu thụ đa đề bạch hạng ô.
Thiên nhật duy manh nan tái kiến,
Khâu khê hữu bệnh tức vi ngu[1].
Túng nhiên bất tác thiên trường ẩm,
Dĩ thị Giang Nam cái thượng nho[2].

Dịch nghĩa

Mười năm trời bôn ba trên một con đường
Nay trở về may mắn ta vẫn còn là ta
Trong vườn nhỏ ít khi bướm đỏ bay qua
Chỉ hay thấy quạ khoang lượn kêu quanh cây
Vì mù nên không nhìn lại được mặt trời nữa
Gò khe có người trái chứng ở thì cũng thành ngu
Dù không uống một bữa nghìn chén rượu
Thì ở Giang Nam cũng liệt vào hạng nhi trên hạng ăn mày rồi

Bản dịch của Đỗ Ngọc Toại

Bôn ba vừa chục năm tròn,
Trở về, may mắn ta còn là ta.
Vườn con, bướm ít bay qua,
Quanh cây, tiếng quạ kêu la thì nhiều.
Mắt loà nào thấy trời đâu,
Người hèn gò suối cũng đều hoá ngu.
Dù không uống cạn nghìn hồ,
Giang Nam cũng hạng anh đồ hơn ai?
Rút từ Quế Sơn thi tập (A.469).

[1] Liễu Tông Nguyên đời Đường làm quan, can tội bị đày ra Vĩnh Châu, làm nhà ở gần núi khe, đặt tên là nhà Ngu đình, khe là Ngu khê, gò là Ngu khâu... và có làm bài tựa nói mình vì ngu mà đắc tội nên làm cho khe núi nơi mình ở cũng mang tiếng ngu.
[2] Nhà Nguyên ghét nho giáo, khi chinh phục Giang Nam xong, chia xã hội thành 10 loại, nhà nho được xếp thư 9, chỉ trên ăn mày xếp thứ 10.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Khuyến » Mộ xuân cảm thán